Uitdrukkingen en spreekwoorden

In de aap gelogeerd zijn

Nu komt de aap uit de mouw

Dat het een aard heeft

Abraham zien, Sara zien

Weten waar Abraham de mosterd haalt

Ergens (geen) acht op slaan

Achterbaks zijn

Achter de geraniums zitten

Op je achterste benen staan

Een adder aan je borst koesteren

Advocaat van de duivel spelen

Afgezaagd zijn

Het afleggen

Alaaf!

Alle / aller ogen zijn gericht op Kwatta

Alles kits

Alles op haren en snaren zetten

Ammehoela!

Een appelflauwte hebben

Appeltje-eitje

Een appeltje met iemand te schillen hebben

Iets met argusogen bekijken

Ergens zijn aspergebedden aanleggen

Aan Bacchus offeren

Aan de bak komen

Bakzeil halen

Balen als een stekker

Over de balk gooien

Barbertje moet hangen

Volgens Bartjens

Ergens geen been in zien

De beer is los

De beest uithangen

Er bekaaid vanaf komen

Bekaf zijn

Bekend zijn als de bonte hond

Ben je belatafeld!

Te berde brengen

De berg heeft een muis gebaard

Het betere is de vijand van het goede

Niet door de beugel kunnen

Een bezem in de mast voeren

Dat is geen klein bier

De bietenbrug op gaan

Je biezen pakken

Het is bijltjesdag

In een goed blaadje proberen te komen

Geen blad voor de mond nemen

Zien wie de blankste billen heeft

Iets blauwblauw laten

Blauw bloed hebben

Van de blauwe knoop zijn

Blauwe maandag

Een blauwkous zijn

Een blauwtje lopen

Zonder blikken of blozen

Het bloed kruipt waar het niet gaan kan

Met bloed, zweet en tranen

De bloemetjes buitenzetten

Aan de boemel zijn

Lachen als een boer met kiespijn

De boer opgaan

Als een bok op de haverkist

Van de bok dromen

De bokkenpruik op hebben

De bolworm steekt hem

De bom is gebarsten

In de bonen zijn

Op de bonnefooi

Op de bon geslingerd worden

Een boontje hebben

Boontje komt om zijn loontje

Een bord voor je kop hebben

Bos hout voor de deur

Boter aan de galg smeren

Een boterbriefje halen

Boter op je hoofd hebben

Botertje tot de boom

Botje bij botje leggen

De bout hachelen

Van de bovenste plank zijn

Het boze oog hebben

Brave hendrik

De breeveertien op gaan

Iemand zijn breezij tonen

Om de hete brij heen draaien

Je eigen broek ophouden

De broekriem aanhalen

Ergens een broertje dood aan hebben

Brood en spelen

Broodjeaapverhaal

Broodmager zijn

Bruggen slaan / bouwen

Praten als Brugman

Er de brui aan geven

Dat kan Bruin niet trekken

Brutaal als de beul

Twee handen op één buik zijn

Iets op je buik schrijven

Buitenbeentje

Buiten westen raken

Naar Canossa gaan

Iemand carte blanche geven

In de contramine zijn

Een zware dobber aan iets hebben

Een donkerbruin vermoeden hebben

Eruitzien als de dood van Ieperen

Iets met de dood moeten bekopen

De dood in de pot

De dood of de gladiolen

Op je dooie akkertje

Iemands doopceel lichten

Het is doorgestoken kaart

Voor de draad ermee!

De draak steken met iets

Een dronkemansgebedje doen

(Nog niet) droog achter de oren

De druiven zijn zuur

De dupe zijn

Eieren voor je geld kiezen

Dat is het hele eiereneten

Te elfder ure

Op z’n elfendertigst

Het is erop of eronder

Esprit de l’escalier

Zolang de ezel zakken draagt, heeft de mulder hem lief

Iemand op zijn falie geven

Naar de filistijnen

Op de fles gaan

Flink in de bus blazen

Een fluitje van een cent

Dat is niet mijn fort

Daar is geen woord Frans bij

Met de Franse slag

Furore maken

Iets van je gading vinden

Van de gaffel in de greep vallen

Naar de gallemiezen gaan

In het gareel lopen

Met de gebakken peren zitten

De gebraden haan uithangen

Je gedeisd houden

De gedoodverfde winnaar

Geen geld, geen Zwitsers

In het huis van de gehangene spreekt men niet van de strop

Het geheim van de smid

Zo gek als een deur

In het geniep

Dat is je geraden

Veel geschreeuw en weinig wol

Als het getij verloopt, moet men zijn bakens verzetten

Gewogen en te licht bevonden

Zo glad als een aal

Goede wijn behoeft geen krans

Al te goed is buurmans gek

Goedkoop is duurkoop

Het te gortig maken

Zijn gram halen

Iemand te grazen nemen

Niet in de haak zijn

Hou je haaks

De haan kraaide driemaal

Haar op de tanden hebben

Een haar van de hond

Je hachje redden

Op de hak nemen

Van de hak op de tak springen

Op halfzeven

Dat is de hamvraag

Iets achter de hand hebben

Hand-en-spandiensten verrichten

De handdoek in de ring gooien

De hand in eigen boezem steken

Je handjes (mogen) dichtknijpen

De hand lichten met iets

Met hangen en wurgen

Een heet hangijzer

Hart onder de riem steken / riem onder het hart steken

Om de haverklap

Van haver tot gort

Het heen-en-weer krijgen

Heg noch steg weten

Een heilig boontje

Van heinde en verre

Heitje voor een karweitje

Iemand over de hekel halen

Hem/’m smeren

Het hemd is nader dan de rok

Met hoge heren is het kwaad kersen eten

De heilige hermandad

Hermetisch gesloten

Tegen heug en meug

Het op je heupen krijgen

Van hier tot gunter

Hocus pocus pilatus pas

Onder één hoedje spelen

Het gaat er Hoeks en Kabeljauws aan toe

Holland op z’n smalst

Hom of kuit

Het is hondenweer

De hond in de pot vinden

Het hoofd bieden

Hoogmoed komt voor de val

Hoog opgeven

Geen hoogvlieger zijn

Te hooi en te gras

Iemand (de) hoorns opzetten

Hoteldebotel zijn

Van hot naar haar

Van dik hout zaagt men planken

Op eigen houtje

Je huik naar de wind hangen

Huilen met de pet op

Ieder huisje heeft zijn kruisje

Hutje bij mutje leggen

Je moet het ijzer smeden als het heet is

In de weer zijn

In petto

In een ivoren toren zitten

Naar de eeuwige jachtvelden vertrekken

Je ergens met een jantje-van-leiden van afmaken

Een Jekyll en Hyde

Geef ’m van jetje

Jongens van Jan de Witt

Joost mag het weten

Ergens geen jota van snappen

Aan de kaak stellen

Kachel zijn

Als het kalf verdronken is, dempt men de put

Alles over één kam scheren

In kannen en kruiken

Kant-en-klaar

Het was kantje boord

Er de kantjes vanaf lopen

Iemand op de kast jagen

Uit de kast komen

De kat uit de boom kijken

Een kat in de zak kopen

De kat de bel aanbinden

Kat in ’t bakkie

De kat op het spek binden

Voor de kat z’n viool

Om des keizers baard

Iets op de keper beschouwen

Ben je soms in de kerk geboren?

Van een koude kermis thuiskomen

Roken als een ketter, vloeken als een ketter

Het in Keulen horen donderen

Het is zo klaar als een klontje

Dat klopt als een bus

De kluts kwijtraken

Iets onder de knie krijgen

Geen knip voor de neus waard zijn

De knoop doorhakken

Je knopen tellen

Naar de knoppen gaan

Er is geen koe zo bont of er zit wel een vlekje aan

Van achteren kijk je de koe in de kont

Koek en ei

Dat haal je de koekoek

Dat is koffiedik kijken

De kogel is door de kerk

Het zijn niet allen koks die lange messen dragen

Komt men over de hond, dan komt men ook wel over de staart

Komt voor de bakker

De koninklijke weg gaan

Je kont tegen de krib gooien

De kool en de geit sparen

Op de koop toe

Iets de kop indrukken

Iets op de kop tikken

Iets/iemand op de korrel nemen

Kortaangebonden zijn

Korte metten maken

Je zal ze de kost moeten geven

Het gaat me niet in de koude kleren zitten

De kous op je kop krijgen

Kraak noch smaak hebben

In het krijt staan

Krokodillentranen huilen

De kroon spannen

Er is geen kruid tegen gewassen

De kruik gaat zo lang te water tot hij barst

Wie een kuil graaft voor een ander ...

Ergens naar kunnen fluiten

Met kunst-en-vliegwerk

Te kus / kust en te keur

Iemand de volle laag geven

De laatste loodjes wegen het zwaarst

Ergens lak aan hebben

De lakens uitdelen

Lakmoesproef

De lamp hangt scheef

Ergens een lans voor breken

De lat hoger leggen

Op je lauweren rusten

Ledigheid is des duivels oorkussen

Van leer trekken

Het leeuwendeel

Het gaat van een leien dakje

Lekker is maar een vinger lang

Leven in de brouwerij brengen

De levensdraad is afgesponnen

Zijn licht niet onder de korenmaat zetten

Liefdewerk oud papier

Daar helpt geen lievemoederen aan

Van likmevestje

Lik op stuk

Hoe linker hoe flinker, hoe rechter hoe slechter

Iemand links laten liggen

Listen en lagen

Iemand de loef afsteken

Iemand een loer draaien

Een kort lontje hebben

Lood om oud ijzer

Het loodje leggen

Als een lopend vuurtje

Van lotje getikt zijn

Lou loene

Niet van de lucht zijn

Iemand niet kunnen luchten of zien

Luistervinkje spelen

In de maan gebakken zijn

Door de mand vallen

Iemand de mantel uitvegen

Veel in je mars hebben

Voor de mast zitten

Op het matje moeten komen

Als het melk regent, staan mijn schotels omgekeerd

Een mens lijdt dikwijls het meest ...

Mijl op zeven

Met tijd en stro rijpen de mispels

Moederziel alleen

De laatste der Mohikanen

Met molentjes lopen

Monddood maken

Met je mond vol tanden staan

Iemand mores leren

Iemand iets op de mouw spelden

Ergens een mouw aan passen

De mug uitzijgen en de kemel doorzwelgen

De mussen vallen van het dak (van de hitte)

Mijn naam is haas

Naatje pet

Dat is nattevingerwerk

Doen alsof je neus bloedt

Iemand iets door de neus boren

Iemand de nieren proeven

Niet voor één gat te vangen zijn

Op het nippertje

Nolens volens

Met de noorderzon vertrekken

In je nopjes zijn

Nul op het rekest krijgen

Paal en perk aan iets stellen

Over het paard getild

Een gegeven paard niet in de bek kijken

Op zijn paasbest

In het pak genaaid zijn

Niet bij de pakken neerzitten

Je pappenheimers kennen

Parels voor de zwijnen

In een lastig parket zitten

Parten spelen

Als Pasen en Pinksteren op één dag vallen

Een patstelling

Peentjes zweten

Ergens geen peil op kunnen trekken

In de penarie zitten

Perplex staan

Ergens met de pet naar gooien

Pièce de résistance

In de piepzak zitten

De pijp aan Maarten geven

Naar iemands pijpen dansen

Het regent pijpenstelen

De pijp uit gaan

Bij de pinken zijn

De pisang / de sigaar / de pineut zijn

Ze maken mij de pis niet lauw

Pit hebben

Ergens blijven plakken

Onder de plak zitten

De plank misslaan

Het is hier niet pluis

Bemoeienissen van Pluvius

Veel poeha maken

Wat een poespas!

Iemand een poets bakken

Op de pof

Aan mijn lijf geen polonaise

Iemand een poot uitdraaien

De poppetjes van mijn ogen

Ergens prat op gaan

Van de prins geen kwaad weten

Met iets op de proppen komen

Tot in de pruimentijd

Psychologie van de koude grond

Ergens een puntje aan kunnen zuigen

Je schaapjes op het droge hebben

Over je eigen schaduw heen springen

Zo scheel als een ruit

Driemaal is scheepsrecht

Bij het scheiden van de markt

De schellen vielen me van de ogen

Schering en inslag

Een scheve schaats rijden

Iets in je schild voeren

Zijn schepen achter zich verbranden

Een schip op het strand is een baken op zee

Schitteren door afwezigheid

Je het schompes werken

Uit de school klappen

Op de schopstoel zitten

Schraalhans is keukenmeester

Je kunt het wel schudden

Voor schut staan

Sesam open u!

Sikkeneurig zijn

Ergens geen sikkepit van geloven

Met sint-juttemis

Je sjakes houden

Geen sjoege geven

Ergens een slaatje uit slaan

Je een slag in de rondte werken

Slag om de arm

Goed in de slappe was zitten

Uit je slof schieten

Een smak geld

Om der wille van de smeer likt de kat de kandeleer

Smeerpoets en smeerkees

Het sop is de kool niet waard

Het Spaans benauwd krijgen

Spatsies maken/hebben/krijgen

Voor spek en bonen meedoen

Spierwit wegtrekken

Spijkers op laag water zoeken

De / het spits afbijten

Spreekwoord, gezegde, zegswijze, uitdrukking

Het loopt de spuigaten uit

Spuit elf geeft ook modder

Op stang jagen

Te hard van stapel lopen

Er zit een steekje los

Steen en been klagen

Op stel en sprong

Een stem in het kapittel hebben

Stennis maken, trappen, schoppen

Een stok achter de deur

Op je stokpaardje zitten

Met stoom en kokend water

Van streek zijn

Er loopt een streep door

Op je strepen staan

Strijk-en-zet

Aan de strijkstok blijven hangen

Stront aan de knikker

Stuivertjewisselen

Stuk in de kraag

Aan je stutten trekken

De beste stuurlui staan aan wal

Iemand aan de tand voelen

Je de tandjes werken

Op je tandvlees lopen

Dat slaat als een tang op een varken

De teerling is geworpen

Op je tellen passen

Iemand uit zijn tent lokken

Te pas en te onpas

De tering naar de nering zetten

Boven je theewater zijn

Als een tierelier

Het loopt als een tiet

De tijd baart rozen

Er is een tijd van komen en een tijd van gaan

Op til zijn

Tjokvol zitten

Van toeten noch blazen weten

Toitoitoi

Goed van de tongriem gesneden

Tongue in cheek

In toom houden

Tranen met tuiten huilen

Van de trap gevallen zijn

Tuig van de richel

Iemand om de tuin leiden

Iemand tuk hebben

Een uilskuiken zijn

Een uiltje knappen

Het uur tussen hond en wolf

Vele varkens maken de spoeling dun

Vaste prik

Vechten tegen de bierkaai

Een veeg teken

Veeg uit de pan

Iemand het vel over de oren halen

Verdomhoekje

Verkikkerd zijn

De vermoorde onschuld spelen

Verstek laten gaan

Iemand zijn vet geven

Een vette gans bedruipt zichzelf

Vieze varkens worden niet vet

Op het vinkentouw zitten

Je op de vlakte houden

Vlees op de botten hebben

Bij de vleet

Naar den vleze

Voetangels en klemmen

Veel voeten in de aarde hebben

Iets voetstoots aannemen

Het vogeltje over het touwtje laten wippen

Je ergens op laten voorstaan

Ergens op voortborduren

Het voortouw nemen

Ergens op vooruitlopen

Vrienden als olifanten zijn

Vurige kolen op iemands hoofd stapelen

Het vuur na aan de schenen leggen

Vuurproef

Iets in de waagschaal stellen

Zoals de waard is, vertrouwt hij zijn gasten

Een waarheid als een koe

Iemand de wacht aanzeggen

In de wacht slepen

Van twee walletjes eten

Daar komen de waterlanders

Om van te watertanden

Wat nu? zei Pichegru

Bij de weg blijven

Weten wat voor vlees je in de kuip hebt

Wet van Meden en Perzen

Wie het eerst komt, het eerst maalt

Iets aan de wilgen hangen

De wind eronder hebben

Dat zal hem geen windeieren leggen

XOXOXO

Zachte heelmeesters maken stinkende wonden

In de zevende hemel zijn

Geen zier

Zoeken naar een speld in een hooiberg

Zo gewonnen, zo geronnen

De zon niet in het water kunnen zien schijnen

Een zondagse steek houdt geen week

Zo simpel als wat

Er als een zoutpilaar bij staan

Zuinigheid met vlijt bouwt huizen als kastelen

Niet zuiver op de graat zijn

Zwaan-kleef-aan

Zwaar op de hand zijn

Zwanenzang

Zwarte sneeuw zien

Op zwart zaad zitten

Uitdrukkingen en spreekwoorden

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

0-9

leestekens