Wat betekent blauw bloed hebben en waar komt deze uitdrukking vandaan?

De uitdrukking blauw bloed hebben betekent ‘van adel zijn’.

De precieze herkomst van deze uitdrukking is niet duidelijk. De meeste naslagwerken geven aan dat ze terug te voeren is op de middeleeuwse Spaanse aristocratie. Tijdens de Moorse overheersing (800-1500) werden er veel gemengde huwelijken gesloten, waardoor er veel kinderen met een donkerdere huid geboren werden. De weinige (aristocratische) families die hun blanke huid konden ‘bewaren’, waren erg trots op het ‘blauwe bloed’ (sangre azul) dat bij hen zichtbaar was (bijvoorbeeld in de aderen bij de polsen). Dit gaf immers aan dat hun bloed niet vermengd was met dat van andere volkeren. Het is dus mogelijk dat blauw bloed iets als ‘van ongemengde afkomst’ betekende en pas later specifiek op de adel betrekking heeft gekregen. De naslagwerken zeggen echter niets over zo’n betekenisverschuiving.

Vermoedelijk is de uitdrukking via het Engelse blue blood in de negentiende eeuw in het Nederlands terechtgekomen. De Engelse online-encyclopedie Wikipedia meldt dat blauw bloed in heel Noord-Europa gebruikt werd om mensen uit de hogere klassen mee aan te duiden. Doordat zij niet buiten werkten, werd hun huid niet gebruind door de zon en bleef de blauwachtige kleur van hun aderen duidelijk zichtbaar door de huid heen. Dit verhaal wordt echter nergens anders vermeld. Een andere verklaring die volgens de Engelse Wikipedia de ronde doet, is dat de rijke adel vaak leed aan de ziekte argyrie (‘zilververgiftiging’), die een blauwgrijze huid veroorzaakt. De rijken zouden deze aandoening oplopen doordat ze zilver binnenkregen via hun zilveren bestek en borden. Dit is echter onwaarschijnlijk, omdat maar weinig edelen zilveren tafelgerei hadden.