Wat betekent olie op de golven gieten en waar komt deze uitdrukking vandaan?

Olie op de golven gieten (of: gooien) betekent dat iemand iets zegt of doet om anderen rustiger te maken, om een verhitte stemming wat te laten afkoelen. Bijvoorbeeld: ‘Ze goot olie op de golven door meteen te zeggen dat ze bereid was te onderhandelen over de meningsverschillen.’

Olie op de golven gieten is een uitdrukking uit de scheepvaart. Vroeger gooide men weleens olie op het water, bijvoorbeeld als er een sloep van een groot schip moest worden neergelaten in een woelige zee. Die olie was speciaal daarvoor aan boord. Het was vaak walvistraan of anders vette plantaardige olie. Later werd ook afvalolie uit de machinekamer gebruikt. Olie blijft op het water drijven en vormt daarop een dun, wat stroperig laagje. De wind krijgt zo minder vat op het water en kan dus moeilijker golven maken. De golven worden door de olie op zichzelf dus niet kleiner, maar de olie vermindert wel het aantal ‘puntige’ golven en golfjes. Dankzij dit dempende effect kon de uitdrukking olie op de golven gieten ontstaan, om uit te drukken dat er iets wordt gezegd of gedaan om de golven van de emoties te dempen, om de scherpe randjes eraf te halen.

Olie op het vuur: de zaak erger maken

Olie op het vuur gieten/gooien is iets heel anders: dat is juist het tegenovergestelde van olie op de golven gieten/gooien. Als je olie op het vuur giet, doe of zeg je iets waardoor de gemoederen extra verhit raken. Net zoals een vuur hoog oplaait als je er olie op gooit, kan een meningsverschil ontaarden in een ruzie als iemand per ongeluk of expres iets verkeerds zegt of doet. Bijvoorbeeld: ‘Met haar pesterige opmerking gooide ze olie op het vuur en al gauw stond iedereen tegen elkaar te schreeuwen.’