Open menu Onze Taal logo

Hoofdmenu

  • Taalloket
  • Tijdschrift
  • Schatkamer
  • Winkel
  • Over Onze Taal
  • Congres 2023
  • Zoeken
  • Inloggen
  • Lid worden
  • Doneren
  • Taalloket
  • Tijdschrift
  • Schatkamer
  • Winkel
  • Over Onze Taal
  • Congressen
  • Inloggen
  • Lid worden
  • Doneren
  1. Home
  2. Schatkamer
  3. Lezen
  4. Uitdrukkingen
  5. In toom houden

Waar komt iemand in toom houden vandaan?

Iemand in toom houden betekent 'iemand in bedwang houden' en ook wel 'iemand aan je laten gehoorzamen'. Het kan ook gebruikt worden met betrekking tot gevoelens of gevoelsuitbarstingen: als je je gevoelens in toom houdt, houd je ze in bedwang.

Het Groot Uitdrukkingenwoordenboek van Van Dale (2006) schrijft hierover: "Het waren oorspronkelijk paarden die in toom werden gehouden. Een toom bestaat uit de teugel, het bit en het leidsel en dient de ruiter om het paard in zijn macht te houden en te laten doen wat hij wil."

Het Woordenboek der Nederlandsche Taal vermeldt dat in (den) toom houden letterlijk 'voorzien hebben van een toom' betekende, en vandaar figuurlijk de betekenis 'in bedwang houden' kreeg, vooral gezegd "van een of meer personen, een neiging of een drift". Dit figuurlijke gebruik komt al zo'n vier eeuwen voor.

Beteugelen betekent hetzelfde als 'in toom houden'; dit werkwoord gaat eveneens terug op 'een dier in bedwang houden', in dit geval met een teugel. Vroeger werd ook het werkwoord tomen wel gebruikt in de betekenis 'beteugelen'. Tegenwoordig is intomen gebruikelijker ('matigen, bedwingen, in de hand houden').

logo
  • Genootschap Onze Taal
  • Paleisstraat 9
  • 2514 JA Den Haag
  • info@onzetaal.nl
  • Taalvragen
  • 085 00 28 428 op werkdagen van 9.30 tot 12.00 uur (op donderdag tot 11.00 uur) en van 13.30 tot 16.00 uur
  • Ledenservice
  • 070 356 12 20 (op dinsdag, woensdag en donderdag van 9.30 tot 12.00 uur)

Blijf op de hoogte!

Meld je aan voor onze gratis nieuwsbrief Taalpost.

  • Privacybeleid
  • Algemene voorwaarden
  • Cookies