Wat betekent er bekaaid vanaf komen en waar komt deze uitdrukking vandaan?

Er bekaaid vanaf komen betekent dat je minder krijgt dan je had verwacht. Je wordt dus teleurgesteld. Het kan daarbij om iets tastbaars gaan (‘Ik ben er op Moederdag bekaaid vanaf gekomen’, oftewel: ‘ik heb weinig cadeaus gekregen’), maar dat hoeft niet. Met bijvoorbeeld ‘De fans zijn er bekaaid vanaf gekomen’ kan bedoeld zijn dat een optreden tegenviel of een wedstrijd erg slecht was. 

Al in de zeventiende eeuw was er bekaait uitkomen (‘er slecht vanaf komen’) een uitdrukking. Het is niet helemaal duidelijk waar bekaaid op teruggaat, maar volgens het Etymologisch Woordenboek van het Nederlands is het waarschijnlijk afgeleid van het werkwoord becayen, becaden. Dit betekende ‘door middel van het aanleggen van kaden insluiten’. Het is mogelijk dat hieruit de figuurlijke betekenis ‘vangen, verstrikken’ ontstond. Bekaaid kreeg vervolgens mogelijk op zichzelf de negatieve betekenis ‘zonder te krijgen wat je had verwacht, slechter dan gehoopt’.

Wigardus à Winschooten vermeldt in zijn boek Seeman (1681) dat bekaajen van het woord kaai komt. Volgens Winschooten zei men vroeger dat vis bekaaid was als het te lang op de kaai (kade) had gestaan en dus niet vers meer was. Er bekaaid af komen verklaart hij als volgt: als je met half bedorven vis thuiskomt, heb je iets gekocht waarmee geen eer te behalen is. Je krijgt bovendien waarschijnlijk op je kop. Niet alleen de vis is dus bekaaid, maar je komt er zelf ook bekaaid vanaf.

Er bekaaid vanaf komen wordt in de officiële woordenlijst overigens gespeld als er bekaaid van afkomen. De Dikke Van Dale en het woordenboek van Prisma houden het op er bekaaid afkomen. Wat ons betreft zijn al deze varianten te verdedigen. Meer informatie is te vinden op deze pagina.