Wat betekent zo glad als een aal zijn en waar komt deze uitdrukking vandaan?

Iemand die zo glad als een aal is, is een handige prater. Het gaat er bij deze uitdrukking vooral om dat zo iemand beschuldigingen en verwijten met gemak omzeilt. Het lukt anderen niet om deze gladde praters ter verantwoording te roepen, omdat ze altijd ontkomen met een algemeen antwoord of een afleidende opmerking.

Een aal – tegenwoordig beter bekend als paling – is een glibberig beest, dat je gemakkelijk ontglipt als je het probeert op te pakken. In figuurlijke zin ging de aal/paling staan voor mensen die je niet gemakkelijk op hun woorden kon vangen. Dat blijkt ook uit de uitdrukking ‘Hij is te vangen als een aal bij zijn staart’, waarmee bedoeld wordt: ‘je kunt hem nauwelijks te pakken krijgen’ en ‘je kunt hem nooit op zijn nummer zetten’. Een glibberige, kronkelende aal bij zijn staart pakken is immers extra moeilijk.

Je kunt van een handige prater ook zeggen: ‘Die is zo glad als een paling in een emmer snot’ – de toevoeging met de emmer snot benadrukt de glibberigheid nog wat meer.

Glad als een aal: ook ‘blut’

Vroeger kon zo glad als een aal zijn ook ‘helemaal blut zijn, geen cent hebben’ betekenen. Glad betekent hier eigenlijk ‘kaal’, en dan werd dan opgevat als ‘blut’.

De uitdrukkingen ‘Van een kikker kun je geen veren plukken’ en ‘Van een kale kip kun je geen veren plukken’ zijn gebaseerd op een vergelijkbaar idee: een kikker of een kale kip – met een gladde huid, zonder haren of veren – is niet te ‘plukken’. Oftewel: het heeft geen zin om iemand die geen cent heeft, om geld te vragen.