Wat is een Poolse landdag en waar komt deze uitdrukking vandaan?

Een Poolse landdag is een aanduiding voor een rommelige vergadering of andere bijeenkomst. Als van een vergadering wordt gezegd dat het ‘wel een Poolse landdag leek’, wil dat dus zeggen dat de vergadering rumoerig verliep, met (te) veel mensen en door-elkaar-gepraat.

De uitdrukking gaat terug op landelijke vergaderingen die vroeger in Polen werden gehouden. Deze landdagen (aanvankelijk ‘rijksdagen’ genoemd) stonden erom bekend dat ze erg rommelig verliepen. Soms waren er zelfs schietpartijen. Zo maakte het jaarboek Hollandsche Mercurius in 1669 melding van een incident tijdens zo’n landdag, waarbij halfdronken edellieden “3. a 4. geringe Lieden uyt dartelheyt schooten”. Ze schoten dus zomaar, moedwillig (“uyt dartelheyt”) drie of vier gewone burgers neer. Mede door dit soort voorvallen kwamen een Poolse rijksdag en een Poolse landdag in gebruik als figuurlijke aanduidingen voor (grote) bijeenkomsten met veel rumoer.

De Polen kregen in de achttiende eeuw in het algemeen een slechte naam in de rest van Europa. Het ooit zo machtige Poolse rijk raakte toen definitief in verval. Vandaar dat vroeger ook de uitdrukking ‘Het gaat er Pools aan toe’ voorkwam, waarmee bedoeld werd: ‘het gaat er raar, rommelig en soms ook wel gevaarlijk aan toe’.