Waar komt de uitdrukking heg noch steg weten vandaan en wat wordt ermee bedoeld?

Heg noch steg weten betekent ‘ergens helemaal niet de weg weten’, ‘ergens onbekend zijn’, en ook wel ‘ergens niets van afweten’.

De uitdrukking kwam al voor in de Middeleeuwen, maar dan in de vorm weg noch steg. In een boek uit 1556 staat: “Ick moet reysene en verre oncondige [‘onbekende’] wech / Nu desen nacht, en weet niet wech noch stech”. Later kwam heg noch steg in gebruik; deze variant kwam in elk geval al voor rond 1860.

Steg is een oud woord dat ‘voetpad, smalle weg’ of ‘plank over een sloot’ betekende; het is verwant met stijgen. Met heg wordt gewoon ‘haag’ bedoeld. De variant weg noch steg weten komt nog steeds voor in de grote Van Dale (2005), maar heg noch steg weten is gebruikelijker.

Het Woordenboek der Nederlandsche Taal en F.A. Stoett vermelden ook nog de uitdrukkingen over heg en steg (‘over alles heen’) en door heg en steg (‘door alles heen’, ‘door dik en dun’).