Waar komt de uitdrukking het geheim van de smid vandaan en wat wordt ermee bedoeld?

Het geheim van de smid wordt vaak gebruikt als er sprake is van iets waarvan maar een paar mensen weten hoe het in elkaar zit of hoe het gemaakt wordt. Volgens het Groot Uitdrukkingenwoordenboek van Van Dale (2006) gaat het vaak om "een cruciaal, voor buitenstaanders niet goed te begrijpen onderdeel in het fabriceren van een bepaald product". Maar het geheim van de smid kan ook wel in het algemeen gebruikt worden in de betekenis 'dat zeg ik lekker niet'. Bijvoorbeeld: 'Hoe heb je hen zo snel weten te overtuigen? – Ja, dát is het geheim van de smid.'

De herkomst van deze uitdrukking is helaas duister. Het Woordenboek der Nederlandsche Taal geeft als mogelijke verklaring dat het een verbastering is van het geheim van de mis. Daarmee is dan het deel van de katholieke mis bedoeld waarin brood en wijn veranderen in het lichaam en bloed van Christus (de transsubstantiatie).

De andere spreekwoordenboeken vermelden helemaal geen mogelijke herkomst; in Huizinga’s Spreekwoorden en Gezegden staat alleen dat Erasmus ooit "Sciunt haec coqui" heeft gezegd ('dat weten de koks', 'dat is het geheim van de koks'). In de praktijk komt 'Dat is het geheim van de kok' (of: van de chef) vaak voor als antwoord op de vraag 'Wat is het recept van deze taart / saus/ enz.?'

K. ter Laan vermeldt in zijn Nederlandse spreekwoorden, spreuken en zegswijzen nog dat men in het Gronings de uitdrukking dat mag smid waitn ('dat mag Joost weten') gebruikt. Of er werkelijk een verband bestaat tussen de smid en de duivel is onduidelijk, al komen ze wel samen voor in enkele legenden. 

Waarom we spreken van het geheim van de smid, is dus werkelijk een geheim.