Waar komt aan de boemel zijn vandaan?

Aan de boemel zijn betekent 'eropuit zijn, feesten, en daarbij meestal veel drinken'.

Boemel is afgeleid van boemelen, een werkwoord dat ontleend is aan het Duits (bummeln). In het Etymologisch Woordenboek van het Nederlands (EWN) staat dat bummeln als klanknabootsing is ontstaan. Bum werd geassocieerd met het slaan van de klok, en later met de beweging van de slinger van de klok. Zo kon de betekenis 'bungelen' ontstaan, die zich ontwikkelde tot 'doelloos rondslenteren', en later: 'kroegen aflopen'.

Het Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT) geeft als eerste betekenis bij boemelen: "M.n. van studenten en bohémiens: aan den zwier zijn, cafés afloopen."

Zwier in aan de zwier gaan/zijn is afgeleid van zwieren ('zich slingerend bewegen'). Volgens het Groot Uitdrukkingenwoordenboek van Van Dale (2006) werd daarbij gedacht aan de onzekere tred van iemand die flink wat alcohol heeft genuttigd. Ook in aan de zwabber zijn betekent zwabberen mogelijk eigenlijk 'onvast over de weg gaan, zwalken'.

Een andere vergelijkbare uitdrukking is de hort op gaan ('eropuit gaan, uitgaan (om iets leuks te gaan doen)' en ook wel: 'weglopen, je partner in de steek laten voor een ander'). De herkomst van hort in deze uitdrukking is helaas niet bekend. Het is denkbaar dat hort te maken heeft met hort!, de uitroep die vroeger werd gebruikt om een trekdier aan te sporen. Hortsik! kennen we ook nu nog wel, meestal als grappig bedoelde aansporing om te gaan rijden. Sik is hier overigens mogelijk een verkorting van zeg ik.

Nog een uitdrukking met dezelfde betekenis is aan de rol gaan. Het WNT vermeldt dat rollen in de betekenis 'buitelen, tuimelen' ook wel figuurlijk werd gebruikt; het betekende dan 'zich op losbandige wijze bewegen'. Het WNT geeft een citaat waarin sprake is van iemand die "door vreemde bedden rolt, zonder onderscheid te houden, tusschen maaghden en getrouwden". Door de gedachte aan dit 'losbandige' rollen kon aan de rol gaan de betekenis 'tot in de kleine uurtjes uitgaan en feesten, en daarbij veel alcohol drinken' krijgen.

Vergelijkbaar is ten slotte: de bloemetjes buitenzetten, waarvan de herkomst helaas onzeker is.