Wat betekent ‘De kruik gaat zo lang te water tot hij barst’ en waar komt deze uitdrukking vandaan?

‘De kruik gaat zo lang te water tot hij barst’ (of ‘ze barst’, of ‘hij/ze breekt’) betekent: ‘het gaat een keer fout’, ‘het loopt een keer mis’. Het is een waarschuwing voor iemand die iets blijft doen waar risico’s aan kleven. Het gaat misschien wel talloze keren goed, maar op een dag loopt het mis. Je kunt de uitdrukking ook gebruiken als het al fout ís gegaan. Dan klinkt er berusting in door.

Vroeger haalden mensen water uit een put met een stenen kruik. Vroeg of laat ging dat mis: het was haast onvermijdelijk dat de kruik een keer te hard tegen de stenen muur van de put zou slaan en dus zou barsten of breken.

Al in de Middeleeuwen werd deze beeldspraak gebruikt voor mensen die risico’s namen: als ze dat bleven doen, móést het wel een keer fout aflopen. In een versie van de Reinaert (het verhaal dat bekend is als Van den vos Reynaerde) staat: “So langhe gaet te water die cruuc, dat si breect ende valt an sticken”.