Waar komt iemand aan de tand voelen vandaan en wat wordt ermee bedoeld?

Iemand aan de tand voelen betekent 'iemand ondervragen, proberen iemand informatie te ontfutselen'.

Deze uitdrukking komt uit de paardenhandel. Wie een paard wilde kopen, bevoelde de tanden van het paard. Aan de wrijfvlakken van de kiezen kun je namelijk voelen hoe oud hij is: hoe ouder een paard, hoe meer de holte in de kroon van de kiezen vervlakt is. F.A. Stoett zegt het zo: "Deze spreekwijze is ontleend aan het keuren van paarden, waarbij men naar de kroon of afwrijvingsvlakte van de tanden den ouderdom bepaalt (...). Omstreeks het zevende jaar (...) verdwijnt bij hen een holte, de boon, in die vlakte, zoodat men mede hieraan hun ouderdom kan kennen." 

Het was van belang een paard aan de tand te voelen, want hoe ouder het paard, hoe minder het waard was. Er waren paardenhandelaren die de kopers probeerden te bedonderen: met een boor brachten zij dan een nieuwe holte in de kiezen aan, zodat het paard jonger 'aanvoelde'.

Een paard kon ook aftands zijn. Daarmee werd bedoeld dat de tandwisseling geheel voltooid was en het paard dus een volwassen gebit had. Ook aftands werd na verloop van tijd figuurlijk gebruikt. Volgens Stoett werd het aanvankelijk gezegd van vrouwen die nog vrijgezel waren en te oud werden gevonden om alsnog te kunnen trouwen – ze waren 'overgebleven'. Volgens het Woordenboek der Nederlandsche Taal kon aftands ook de betekenis "de tanden verloren hebbende of die gaandeweg verliezende" hebben; wellicht vond men dus dat vrouwen die al wat tanden kwijt waren, te oud waren om nog te trouwen. Later kreeg aftands de algemene betekenis 'afgetakeld, oud, versleten' en werd het op allerlei zaken toegepast (een aftands gebouw, een aftandse tram, enz.).