Wat betekent ‘Met tijd en stro rijpen de mispels’ en waar komt dit spreekwoord vandaan? 

‘Met tijd en stro rijpen de mispels’ betekent ‘heb geduld, alles zal vanzelf goedkomen’.

Mispels zijn vruchten die je alleen kunt eten als ze zacht zijn. Het Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT) zegt zelfs dat ze “eenigszins rottig” moeten zijn voor ze lekker zijn. Als ze net geplukt zijn, zijn ze te zuur. Daarom werden ze om te rijpen in het stro gelegd. Wie even geduld had, kon daarna genieten van een zoetzure mispel. Zo kon het spreekwoord ‘Met tijd en stro rijpen de mispels’ ontstaan, waarmee bedoeld werd dat rustig afwachten vaak het best is.

Het Woordenboek der Nederlandsche Taal vermeldt naast ‘Met tijd en stroo (waartusschen zij gelegd worden (...)) werden de mispels zacht’ ook ‘De tijd, die de mispels meuckt.’ Meuken is een verouderd werkwoord dat ‘zacht worden’ betekende. Het werd vaak gezegd van fruit, maar het kon ook figuurlijk gebruikt worden in de betekenissen ‘vertederd worden, medelijden krijgen’.

‘Met tijd en stro rijpen de mispels’ komt tegenwoordig in het Nederlands eigenlijk niet meer voor. Andere talen kennen (of kenden) de uitdrukking ook: het Italiaans (‘Con il tempo e con la paglia si maturano le nespole’), het Engels (‘Time and straw make the medlars ripe’), het Duits (‘Zeit und Stroh macht die Mispeln reif’) en het Frans (‘Avec la paille et le temps se mûrissent les nèfles et les glands (= eikels)’).

De mispel komt ook voor in de uitdrukking zo rot als een mispel.