Waar komt de uitdrukking zo rot als een mispel vandaan en wat betekent het?
 

Zo rot als een mispel betekent ‘helemaal verrot, door en door rot’. Deze uitdrukking komt ook in figuurlijke zin voor en heeft dan vaak de betekenis ‘ondeugdelijk’, ‘corrupt’. Bijvoorbeeld: ‘Het rechtssyteem in dat land is zo rot als een mispel.’

Een mispel is een vrucht van de mispelboom of mispelaar. De mispel is pas eetbaar als hij donker kleurt en zacht wordt. Dat lijkt op een rottingsproces. Denk ook aan een banaan, die zoeter en zachter wordt als hij bruin(er) wordt. Overrijp is bij beide vruchten misschien een beter woord.

In vergelijkingen met de vorm zo ... als een ... noem je op de eerste plaats een kenmerkende eigenschap van het woord dat je daarna noemt. Bijvoorbeeld: zo rond als een appel, zo rood als een kreeft, zo blind als een mol, enz. Bij het woord rot is het dan geen wonder dat de mispel wordt genoemd, want het meest opvallende kenmerk van die vrucht is dat hij alleen ‘rot’ (overrijp) eetbaar is.

Hoewel het laten rotten (rijpen) van de mispel op zichzelf nodig is om de vrucht te kunnen eten, heeft zo rot als een mispel een negatieve betekenis. Het Groot Uitdrukkingenwoordenboek van Van Dale (2006) vermeldt dat mispels vaak te lang werden bewaard. Het kwam daardoor vaak voor dat een mispel écht rot was. Zo kon zo rot als een mispel een negatieve betekenis krijgen.