Waar komt de uitdrukking zo rot als een mispel vandaan en wat betekent het?
Zo rot als een mispel betekent 'helemaal verrot, door en door rot'. Een mispel is een vrucht van de mispelboom of mispelaar. De mispel is pas eetbaar als hij donker kleurt en zacht wordt, wat lijkt op een rottingsproces; een beetje vergelijkbaar met een banaan, die zoeter en zachter wordt als hij bruin wordt. Overrijp is bij beide vruchten misschien een beter woord.
In vergelijkingen met de vorm zo ... als een ... wordt op de eerste plaats een kenmerkende eigenschap genoemd van het woord dat daarna wordt genoemd. Vergelijk ook zo rond als een appel, zo rood als een kreeft, zo blind als een mol, enz. Bij het woord rot is het dan geen wonder dat de mispel wordt genoemd, want het meest opvallende kenmerk van die vrucht is dat hij alleen 'rot' eetbaar is.
Hoewel het laten rotten (rijpen) van de mispel juist positief is voor het consumeren ervan, heeft de uitdrukking een negatieve betekenis. Het Groot Uitdrukkingenwoordenboek van Van Dale (2006) vermeldt dat mispels vaak te lang werden bewaard. Het kwam daardoor vaak voor dat een mispel écht rot was; dat leidde tot de negatieve betekenis van de uitdrukking zo rot als een mispel. Meestal is overigens niet letterlijk rot bedoeld, maar figuurlijk: 'verrot', 'corrupt', 'krakkemikkig'.
Blij met deze uitleg?
Met een donatie van € 2 steun je Onze Taal. Bedankt!