Waar komt de uitdrukking in conclaaf gaan vandaan?

In conclaaf gaan met iemand betekent dat je je met een of meer mensen afzondert om (langdurig en grondig) te overleggen. De uitdrukking heeft vaak een enigszins schertsende ondertoon. Wie zegt dat hij met iemand ergens over in conclaaf gaat, kan dat dus met een knipoog bedoelen, bijvoorbeeld als het om iets onbelangrijks gaat.

Het Conclaaf is de aanduiding voor de ruimte in het Vaticaan waar de kardinalen in volstrekte afzondering bij elkaar komen om een nieuwe paus te kiezen. Sinds 1878 wordt hiervoor de Sixtijnse Kapel gebruikt. Tot aan de pausverkiezing van 1978 werd de vergaderruimte zelfs op slot gedaan. In het Woordenboek der Nederlandsche Taal komt het volgende citaat uit 1698 voor: “Wanneer de Kardinaalen eens in het Conclave zyn gegaan, vermogen zy daar niet weder uit te komen eer de verkiezing van een nieuwen Paus geschied is.”

Conclaaf is een vernederlandste vorm van het Latijnse conclave, dat letterlijk ‘met de sleutel’ betekent (clave is een naamval van clavis, ‘sleutel’). Volgens het Etymologisch woordenboek van het Nederlands betekende conclave al in het middeleeuws Latijn ‘afsluitbaar vertrek’. Vervolgens kreeg conclaaf de betekenis van datgene wat zich in dat vertrek afspeelde: ‘besloten vergadering om een paus te kiezen’, en later in het algemeen: ‘besloten vergadering’.