Waar komt een wit voetje proberen te halen vandaan en wat betekent het?

Een wit voetje bij iemand proberen te halen betekent 'bij iemand in de gunst proberen te komen'. Volgens het Groot Uitdrukkingenwoordenboek van Van Dale (2006) wordt er meestal ook mee bedoeld dat iemand door te slijmen iets wil bereiken bij een hogergeplaatste, of bij zo iemand in een goed blaadje wil komen.

Deze uitdrukking gaat terug op het feit dat het vroeger gunstig was als je paard vier witte voeten had. Dan hoefde je namelijk geen tol te betalen, aldus het Groot Uitdrukkingenwoordenboek. Ook F.A. Stoett geeft deze herkomst. Stoett vermeldt overigens een wit voetje bij iemand hebben, een variant die ook nu nog wel voorkomt. Van Dale vermeldde tot 1999 alleen de variant met hebben; pas in de dertiende druk werd de variant met halen opgenomen.

Het Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT) vermeldt bij voet: "een witten voet hebben, thans alleen nog een wit voetje". Het WNT geeft onder meer een citaat uit 1799: "(...), en hij zijn' witten voet aan het Chaldeeuwsche hof geheel verloor". Ook het WNT kent alleen een wit voetje hebben: "(vier witte voeten hebben), in de gunst staan, bevoorrecht zijn, geen kwaad kunnen doen".

Volgens Huizinga's Spreekwoorden en Gezegden (1998) zijn de witte voeten van het paard in deze zegswijze een "zinnebeeld der reinheid". Andere naslagwerken vermelden dit niet, maar misschien heeft Huizinga gelijk dat de kleur wit in deze zegswijze oorspronkelijk ook voor iets bijzonders (iets reins of magisch) stond (vergelijk ook het verhaal van Lanceloet en het hert met de witte voet).