Wat betekent hermetisch gesloten en waar komt deze uitdrukking vandaan?

Als iets hermetisch gesloten is, is het ‘helemaal dicht, potdicht’. Er kan zelfs geen lucht meer bij. Hermetisch op zichzelf kan ook ‘onbegrijpelijk’ betekenen. Zo is hermetische poëzie een term voor moeilijk te doorgronden poëzie.

Hermetisch is een bijvoeglijk naamwoord dat is afgeleid van de eigennaam Hermes. Hermes was de Griekse god van handel, verkeer en welsprekendheid, en de boodschapper van de goden.

De Griekse God Hermes werd in een religieus-mystieke beweging uit het begin van onze jaartelling vereenzelvigd met de Egyptische god Thot. Thot zou de uitvinder zijn geweest van de kunst om een glazen buis luchtdicht (hermetisch) af te sluiten. Geschriften uit deze oude mystieke beweging zijn gebundeld in het Corpus Hermeticum. Die teksten waren voor velen kennelijk zo onbegrijpelijk dat hermeticus ‘geheimzinnig, geheim, afgesloten’ ging betekenen.

In later tijden kwam hermetisch voor in verband met alchemisten. Dat waren mensen die ook een wat geheimzinnige uitstraling hadden: zij beoefenden een oude, geheime wetenschap waarbij ze probeerden met een zogenoemde ‘steen der wijzen’ onedele metalen te veranderen in edele metalen en een levenselixer te brouwen. Hun geslotenheid werd in het Frans aangeduid als hermétique, en dat woord is in de achttiende eeuw vernederlandst tot hermetisch.