Wat betekent je kont tegen de krib gooien en waar komt deze uitdrukking vandaan?

Je kont tegen de krib gooien betekent ‘dwars gaan liggen, tegenwerken’, ‘juist niet doen wat er van je gevraagd wordt’, ‘in de contramine zijn’.

Deze uitdrukking is ontstaan door de omgang met vee. Als vee tegendraads is en weigert te eten, duwt het niet zijn kop ín de krib (= de voederbak), maar keert het de krib juist zijn kont toe.

In het spreekwoordenboek van Carolus Tuinman (1726) staat de variant ‘Hy zet zijn ’aars tegen de krib.’ De uitleg is dat het gaat om een paard dat zich omdraait: in plaats van zijn hoofd bij z’n voederbak te houden, zet het z’n kont ertegenaan. Een andere variant is zijn achterste tegen de krib zetten. Volgens het Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT) werd dat “eigenlijk gezegd van koppige paarden, die niet uit den stal willen”. Het WNT vermeldt ook de kont tegen de tuin gooien/zetten. Tuin heeft hier de (inmiddels verouderde) betekenis ‘omheining’.

In sommige dialecten komt ’t gat tegen de disselboom aangooien voor. Ook deze variant heeft oorspronkelijk betrekking op paarden en betekent ‘zich onwillig tonen, tegenwerken’. Een disselboom is een boom die zich tussen de paarden van een tweespan bevindt.

Kont van een schip?

Een andere verklaring die je vaak hoort, is dat je kont tegen de krib gooien teruggaat op de scheepvaart. Met kont zou dan oorspronkelijk de achterkant van een schip bedoeld zijn, en met krib (ook wel tuin en betuining) een bouwsel in een rivier dat dient om de breedte van de rivier te verminderen en het afschuiven van de oever tegen te gaan. De kont tegen de krib gooien duidde dan aanvankelijk op een situatie waarin een schip door de stroming wordt gegrepen en met z’n achterkant tegen een krib botst.

De achterkant van een schip werd inderdaad wel degelijk de kont genoemd. Het belangrijkste bezwaar tegen deze verklaring is echter dat die niet één keer voorkomt in oude naslagwerken, terwijl de verwijzingen naar de kont (aars) van een dier erg oud zijn. Er is ook geen enkele andere algemene uitdrukking te vinden waarin kont (of gat of achterste) de achterkant van een schip is. Dat maakt het zeer onwaarschijnlijk dat dit de juiste verklaring is, zeker omdat er voor de herkomst hierboven zo veel bewijsplaatsen te vinden zijn.