Wat betekent het is hier niet pluis en waar komt deze uitdrukking vandaan?

Het is hier niet pluis betekent ‘het is hier niet in orde’, ‘het is hier niet veilig’, of zelfs: ‘het is hier eng, ik krijg een naar gevoel van deze plek’ (‘het spookt hier!’). 

Pluis is afgeleid van het werkwoord pluizen. Dat werkwoord betekende aanvankelijk ‘plukjes wol van iets afhalen’. Later kreeg pluizen ook de betekenis ‘schoonmaken, uitruimen’. De vorm pluis werd in de zestiende eeuw voor het eerst vermeld door de taalgeleerde Kiliaan. Het betekende aanvankelijk onder meer ‘zuiver’ en ‘schoon’. Het Woordenboek der Nederlandsche Taal geeft het volgende citaat (uit 1668): “Ik ben niet sinlijk in mijn huys, Maer hebb’ mijn werk graeg net en pluys” (‘ik ben niet heel netjes in mijn huis, maar heb mijn werk graag net en schoon’).

Al lange tijd wordt pluis meestal gecombineerd met het ontkennende woord niet. Niet pluis kon vroeger ook wel gezegd worden van personen. Jacob Cats schreef in 1632: “Want zijn de boden niet te pluys ...” (‘want als de boden niet te vertrouwen zijn ...’). Tegenwoordig heeft het is (hier/daar/er) niet pluis altijd betrekking op een bepaalde plaats of zaak, en niet op personen.