Waar komt de uitdrukking van de blauwe knoop zijn vandaan?

Van de blauwe knoop zijn betekent 'nooit alcohol drinken, tegen het drinken van alcohol zijn'.

De blauwe knoop in deze uitdrukking verwijst naar het blauwe insigne dat de mensen droegen die zich in de tweede helft van de negentiende en de eerste helft van de twintigste eeuw inzetten om het drankmisbruik tegen te gaan. De drank veroorzaakte in die tijd veel sociale ellende, vooral onder arbeiders, aldus het Groot Uitdrukkingenwoordenboek van Van Dale (2006). De strijd tegen alcoholmisbruik was onderdeel van de zogenoemde 'sociale kwestie', het vraagstuk hoe de positie van de economisch zwakkeren verbeterd kon worden (wat onder meer huisvesting, beloning en gezondheidszorg betrof).

Overigens werd de blauwe knoop later een blauw schildje, maar van het blauwe schildje zijn heeft het nooit tot een uitdrukking weten te brengen.

Het Woordenboek der Nederlandsche Taal verwijst bij de blauwe knoop naar het Engelse blue ribbon. Volgens Riemer Reinsma (in het boekje Gezegden uit 1998) hadden ook de Engelse drankbestrijders een blauw insigne (een blauw lint). Waarom de kleur blauw werd gebruikt, is niet bekend.