Waar komt het spreekwoord 'Als het kalf verdronken is, dempt men de put' vandaan?

'Als het kalf verdronken is, dempt men de put' wil zeggen: pas nadat er iets fout is gegaan, heeft men de maatregelen genomen die al veel eerder genomen hadden moeten worden. De uitdrukking is dus eigenlijk een verwijt. De gevaarlijke waterput wordt dan weliswaar dichtgegooid, maar te laat: er is al een kalf in de put gevallen en verdronken. Volgens het Groot Uitdrukkingenwoordenboek van Van Dale (2006) wordt het spreekwoord vaak gebruikt voor situaties waarin men eigenlijk heel goed wist dat er iets mis was (dat de waterput gevaarlijk was), maar waarin men toch heeft nagelaten daar op tijd iets aan te doen.

Oorspronkelijk (in de zestiende eeuw) zei men: 'Als het kind verdronken is, dempt men de put.' Het kalf kwam pas rond de zeventiende eeuw in de uitdrukking terecht. Het Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT) vermeldt: "Als het kalf (of het kind) verdronken is, dempt (of dekt, stopt, en in Zuid-Nederland: vult) men den put (of de gracht)." Het WNT verwijst ook naar het Duitse spreekwoord 'Wenn's Kalb gestohlen ist, bessert der Bauer den Stall' (= als het kalf gestolen is, maakt de boer de stal beter/steviger). F.A. Stoett noemt ook nog: 'Wenn's Kalb ersoffen ist, deckt der Bauer den Brunnen zu' (= als het kalf verzopen is, dekt de boer de put af).