Waar komt de uitdrukking liefdewerk oud papier vandaan?

Liefdewerk oud papier betekent volgens Van Dale (2005) 'werk dat of daad die belangeloos, gratis verricht wordt'. Volgens het Groot Uitdrukkingenwoordenboek van Van Dale (2006) klinkt er soms in door dat er eigenlijk wél iets tegenover zou moeten staan. 'Het was allemaal liefdewerk oud papier' kan dus een positieve verwijzing zijn naar de belangeloze inzet van bepaalde mensen, maar het kan ook een wat verwijtende bijklank hebben (alsof er een beetje misbruik werd gemaakt van de gratis inzet van de betrokkenen).

Het woord liefdewerk betekent 'daad van naastenliefde, vorm van liefdadigheid', en daarnaast 'liefdadigheidsinstelling'. Lange tijd waren er tal van – vooral katholieke – liefdewerken actief, bijvoorbeeld om zieken te verplegen of financieel zwakkeren te ondersteunen. Het Woordenboek der Nederlandsche Taal noemt bijvoorbeeld het liefdewerk 'Hulp voor de soldaten aan het Belgische front'.

Er was ook een liefdewerk met de naam 'Oud Papier', dat in 1874 in Amsterdam werd opgericht. Deze organisatie zamelde oud papier in en had als hoofddoel werkverschaffing; daarnaast stond ze enkele katholieke instellingen financieel bij. Kennelijk sprak dit liefdewerk zo tot de verbeelding dat de naam van de organisatie een gevleugeld woord werd.