Wat betekent ‘Je kunt het wel schudden’ en waar komt deze uitdrukking vandaan?

‘Je kunt het wel schudden’ betekent dat iets zeker níét zal gaan zoals je van tevoren gewild of gehoopt had. Het zal niet lukken, niet gebeuren of niet doorgaan. In bijvoorbeeld ‘Zolang het vliegveldpersoneel nog staakt, kunnen we het wel schudden’ betekent het bijvoorbeeld dat er niet gevlogen zal worden. En met een zin als ‘Ik heb mijn examens verpest, dus ik kan het wel schudden’, is bedoeld: ‘Ik ben vast gezakt.’

De herkomst van deze uitdrukking is helaas onbekend. Marc de Coster doet in zijn Woordenboek van populaire uitdrukkingen, clichés, kreten en slogans (1999) wel een poging om haar te verklaren: “Misschien gebaseerd op de gedachte dat men iets dat leeg is wel kan schudden, maar dat er toch niets uit kan komen.” De Coster merkt op dat er ook een verband kan zijn met de uitdrukking iets van je afschudden, waarmee je bedoelt dat je jezelf ervan bevrijdt. Dan zou ‘Je kunt het wel schudden’ oorspronkelijk iets betekend hebben als ‘je kunt datgene wat je van plan was maar beter uit je hoofd zetten - leg je erbij neer dat het anders zal gaan’. Schudden komt ook vaak voor in combinatie met hoofd (moedeloos het hoofd schudden) en met nee (nee schudden), waarmee we eveneens uitdrukken dat het niet gaat zoals we willen.

De uitdrukking is niet zo oud. Het oudste krantencitaat waarin het voorkomt, is te vinden in de Volkskrant van 3 februari 1949: “Want als de veemarbeiders [= hier: sjouwers in de haven] de pannen er op leggen [= ermee ophouden], kunnen wij het wel schudden.” De uitdrukking is overigens pas echt populair geworden in de jaren tachtig. Rond die tijd kwam ook de Engelse variant dan kun je het wel shaken in gebruik.