Waar komt de zegwijze iemand om de tuin leiden vandaan?

Iemand om de tuin leiden betekent ‘iemand bedriegen, misleiden’.

Met tuin is hier niet ‘stukje grond, vaak behorend bij een woonhuis’ bedoeld, maar de haag óm dat stukje grond heen. Het Middelnederlandse t(h)uun, tuyn betekende ‘vlechtwerk van teen (‘twijgen’)’, ‘omheining’. Het is verwant aan het Duitse Zaun (‘hek, omheining’). Later ging tuin de daardoor afgesloten ruimte aanduiden: de huidige tuin dus. Het Engelse woord town heeft dezelfde oorsprong en heeft eenzelfde betekenisontwikkeling doorgemaakt: van ‘omheining’ via ‘omheind stuk grond’ en ‘datgene wat binnen die omheining ligt’ naar ‘stad’.

Wat wij nu tuin noemen, heette in de Middeleeuwen hof. Wie iemand om de tuin leidde zorgde er oorspronkelijk dus voor dat deze niet ín de hof kwam, maar daaromheen werd geleid. De uitdrukking iemand om de tuin leiden wil dus zeggen dat je iemand de ‘toegang’ tot de waarheid of datgene waar het werkelijk om gaat onmogelijk maakt.

De uitdrukking komt ook in het Spaans voor: llevarse al huerto (‘om de moestuin leiden’). Verder lijkt alleen het Engels een vergelijkbare uitdrukking te kennen: lead someone up (of down) the garden path.