Wat betekent bekaf zijn en waar komt deze uitdrukking vandaan?

Als je bekaf bent, ben je doodmoe, uitgeput. Je kunt trouwens ook bek-af (met verduidelijkend streepje) schrijven. 

De bek in bekaf is eigenlijk de mond van een paard. Al in de zeventiende eeuw bestonden uitdrukkingen als een paard den bek afrijden, waarmee werd bedoeld dat het paard veel te vermoeid werd gemaakt. Het arme beest werd afgejakkerd en begon zo te hijgen dat het niet meer verder kon. Een paard den bek afrijden veranderde in de loop van de tijd in ‘een paard bekaf rijden’. Daarin betekende bekaf ‘in een overmoeide toestand’. Het woord bekaf kreeg vervolgens op zichzelf in het algemeen de betekenis van ‘doodmoe vanwege een veel te lange inspanning’.

Bekaf komt al zeker twee eeuwen ook voor in relatie tot mensen. In het boek Lotgevallen van Balthazar Knoopius van Johannes Immerzeel uit 1813 staat: “Dat de kerels (...) mij (...) zoo onmanierlijk hard hadden doen loopen, dat alles zwirrelde en zwarrelde voor mijn gezigt en ik bek af was.”