Waar komt luistervinkje spelen vandaan en wat wordt ermee bedoeld?

Een luistervink is iemand die stiekem iets afluistert; luistervinkje spelen betekent dus 'afluisteren'. 

De vink is een vogeltje dat van oudsher bekendstaat om zijn scherpe gehoor. Vroeger was ook de uitdrukking luisteren als een vink in gebruik ('opmerkzaam toehoren, goed luisteren'). Het Nederlands heeft het woord luistervink in de vijftiende eeuw geleend uit het Fries (lústerfink). 

Er bestaat nog een (verouderde) uitdrukking met luistervink: 'Liever een dief aan mijn klink dan een luistervink' ('ik heb liever dat een dief aan de deurklink morrelt dan dat er iemand aan de deur staat te luisteren').

Het woord vink wordt vaker gebruikt om personen met bijzondere eigenschappen aan te duiden (het gaat dan meestal om een spotnaam). Zo heb je de goudvink ('iemand die rijk is'), de rietvink ('iemand met een piepende stem'), de distelvink ('iemand die gemaakt vrolijk is'), de roervink ('oproermaker') en de sletvink ('haveloze of ontuchtige vrouw'). Het Duits kent vergelijkbare (scheld)woorden, met name voor viezeriken of smeerlappen, zoals Dreckfink, Schmutzfink, Schmierfink en Mistfink (dat ook 'gemenerik' kan betekenen).