Wat betekent ‘Met hoge heren is het kwaad kersen eten’ en waar komt deze uitdrukking vandaan?

‘Met hoge (of: grote) heren is het kwaad kersen eten’ is een soort waarschuwing. De uitdrukking betekent: verwacht niet dat je voordeel zult hebben als je met ‘hoge heren’ omgaat. Ze zullen je vast en zeker bedriegen. Uiteindelijk zullen die hoge heren er namelijk altijd voor zorgen dat alleen zijzélf het beste van het beste krijgen. Jij (de minder hooggeplaatste) blijft achter met (bijna) niets.

Er bestaan ook aanvullingen op deze uitdrukking: ‘... zij tasten naar de rijpste en gooien met de stenen’ of ‘... zij kiezen de grootste en schieten met de stenen’. Met de stenen worden de kersenpitten bedoeld. De hoge heren houden dus de lekkerste kersen voor zichzelf.

De precieze herkomst van ‘Met hoge heren is het kwaad kersen eten’ is niet bekend, maar de uitdrukking komt al voor in het middeleeuws Latijn: ‘Cum dominis edere debes omnino carere cerusa, peiora dant et comedunt meliora’ (‘met hoge heren moet je volstrekt geen kersen willen eten, ze geven de slechtste weg en werken de beste zelf naar binnen’). Het Middelnederlands kende de variant ‘Tis quaet met heeren criecken eten’. Een kriek is een soort kers.

Jacob Cats wijdt in 1632 een gedicht aan deze wijsheid. Hij besluit met: “Laet Heeren voor den Raet, en Vorsten aen het Rijck, / En handelt, soo ghy kont, alleen met uws gelijck.” Oftewel: je kunt het best omgaan met je gelijken. Laat de heren elkaar maar gezelschap houden.