Wat betekent op de bon geslingerd worden en waar komt deze uitdrukking vandaan?

Op de bon geslingerd worden betekent ‘een bekeuring krijgen’. Het is van oorsprong soldatentaal.

De bon in deze uitdrukking is eigenlijk het Franse woord bon (‘goed’). Dit Franse bon zetten onderwijzers vroeger onder schoolwerk dat ‘goed’ was. Later werd bon figuurlijk gebruikt in zijn bon op iets geven, dat ‘iets goedkeuren’ betekende. Daarnaast kreeg het de betekenis ‘schriftelijk bewijs dat je kunt laten zien, zodat je de op de bon vermelde zaak krijgt uitgereikt’. Deze laatste betekenis komt uit de Franse vaste verbinding bon pour (‘goed voor’).

In de vierde druk van Van Dale (1898) komt voor het eerst iemand op den bon zetten voor, met de betekenis ‘rapport maken van iemand’. Er wordt aan toegevoegd dat dit eigenlijk legertaal is. In de vijfde druk (1914) wordt bij iemand op de bon zetten de betekenis ‘iemand bekeuren’ toegevoegd. In de achtste druk (1961) staat voor het eerst iemand op de bon slingeren, met de toevoeging dat dit informele soldatentaal is.

Het Soldatenwoordenboek van Leen Verhoeff (1995) vermeldt een bon krijgen ook, met de betekenis ‘door een meerdere rapport aangezegd krijgen’. Varianten zijn op de bon/op rapport gezet/geslingerd worden.