Waar betekent ‘Dat is niet mijn fort’ (of: ‘Dat is niet jouw fort, haar fort’, enz.) en waar komt deze uitdrukking vandaan? 

Als je toegeeft dat iets niet je fort is, dan bedoel je dat je er niet erg goed in bent. ‘Hoofdrekenen is niet mijn fort’ betekent dus: ‘ik ben niet goed in hoofdrekenen’.

Fort betekent hier ‘sterke kant’. Het Nederlands heeft dit woord geleend uit het Frans. Volgens de Dikke Van Dale en het woordenboek van Prisma moet je fort in deze uitdrukking op z’n Frans uitspreken (als ‘foor’ of ‘for’ dus), maar de uitspraak ‘fort’ lijkt minstens zo gebruikelijk.

Fort is in het Frans niet alleen een bijvoeglijk naamwoord dat ‘sterk’ betekent, maar ook een zelfstandig naamwoord met de betekenis ‘vestingwerk’. Waarschijnlijk werd een vaste verbinding als château fort (‘sterk kasteel’) op den duur verkort tot fort. Dit zelfstandig naamwoord fort kreeg in het Frans ook al de figuurlijke betekenis ‘sterke kant’. Het Nederlands nam het zowel in de betekenis ‘vestingwerk’ als in de betekenis ‘sterk punt, sterke eigenschap’ over. Fort gaat uiteindelijk terug op het Latijnse fors (‘sterk, krachtig, moedig’).

Fort of forte?

‘Dat is niet mijn forte’ komt ook weleens voor. Dan wordt forte meestal uitgesproken als ‘for-tuh’. In het Engels is ‘That is not my forte’ de vaste uitdrukking. Ook dit forte gaat terug op het Franse fort. Het is mogelijk dat de Italiaanse versie van de uitdrukking (essere il forte di qualcuno) van invloed is geweest op de spelling van forte. Forte wordt in het Engels meestal uitgesproken als ‘for-tee’. Er zijn echter meer uitspraakvarianten in het Engels: ‘for-tah’, ‘fot-taa’ en ook ‘foor’ en ‘for’ komen voor. Het woordenboek van Merriam-Webster concludeert: “So you can take your choice, knowing that someone somewhere will dislike whichever variant you choose.” Dat lijkt ook op te gaan voor de uitspraak van fort en forte in het Nederlands.

Muziekterm

Verder is forte een bekende muziekterm, die aangeeft dat iets hard gespeeld of gezongen moet worden. Dit forte komt rechtstreeks uit het Italiaans, net als veel andere muziektermen.