Wat betekent een bord voor je kop hebben en waar komt deze uitdrukking vandaan?

Als je van iemand zegt dat die een bord voor zijn kop heeft, bedoel je dat deze persoon zijn eigen gang gaat zonder op de gevolgen te letten. Mensen met een bord voor hun kop zijn ook niet gevoelig voor signalen van anderen. Ze gaan er gewoon van uit dat iedereen hen graag mag en dat ze alles altijd goed doen. Maar dat is juist níét zo: anderen hebben heus wel wat op hen aan te merken, ook al zien ze dat niet in. Deze uitdrukking komt al vanaf de zeventiende eeuw voor. De herkomst is niet zeker, maar er zijn wel een paar theorieën.

De eerste theorie is dat een bord voor je kop hebben komt van het gebruik om een onrustige stier een houten bordje voor zijn kop te hangen, zodat hij niet voor zich uit kon kijken. Op deze manier hield het beest zich rustig en was hij bijvoorbeeld gemakkelijker ergens heen te leiden. Het Gronings kent de uitdrukking hai het ’n bolbred veur. De bol is de stier en een bred is een plank.

Het is wel vreemd dat een bord voor je kop hebben juist betekent dat je gewoon altijd je gang gaat - dat lijkt niet goed te passen bij de stier die juist rustig werd door het plankje voor z’n kop.

Volgens een andere verklaring is er mogelijk een verband tussen een bord voor je kop hebben en de oude uitdrukking een berderen aanzicht hebben (‘een onbewogen, uitgestreken gezicht opzetten’). Berderen betekent ‘van planken gemaakt’. In het Woordenboek der Nederlandsche Taal staat bij bord: “Hij heeft een bord voor het hoofd (...), gezegd van een onbeschaamd mensch, misschien omdat deze als verhard is in ’t kwaad en niet blozen kan; vergelijk berderen aanzicht, Frans front d’airain, Engels brazen face.” Misschien komt een bord voor je kop hebben dus van de gedachte dat mensen die uiterlijk onbewogen en zonder met anderen rekening te houden hun eigen zin doen, een houten masker op lijken te hebben.