Wat betekent op je poot spelen en waar komt deze uitdrukking vandaan?

Op je poot spelen betekent ‘tekeergaan’, ‘razen’, ‘tieren’.

De herkomst van deze uitdrukking is onduidelijk. Dat begint al met de vraag wat poot hier eigenlijk betekent. Als je uitgaat van de betekenis ‘hand’, zou op je poot spelen vooral een grapje kunnen zijn: je ‘speelt’ met je handen, oftewel: ‘je deelt er klappen mee uit’. De betekenis ‘agressief reageren’, ‘tekeergaan’ is dan later ontstaan.

Opvallend is dat het werkwoord opspelen ook ‘tekeergaan’ betekent. Waarschijnlijk is de eigenlijke betekenis van opspelen ‘hard op een muziekinstrument beginnen te spelen’. Van daaruit ontstond de betekenis ‘uitvaren tegen iemand, tekeergaan’. Mogelijk is op zijn poot spelen ontstaan als grappige variant van opspelen.

Sommige spreekwoordenboeken wijzen op vergelijkbare uitdrukkingen met de betekenis ‘tekeergaan’, zoals het Groningse op zien klomp speulen en het Antwerpse op zijnen hiel spelen. Andere maken een vergelijking met stampvoeten (dan maak je ook een hoop herrie, net als wanneer je tekeergaat). Poot zou dan oorspronkelijk een voet kunnen zijn geweest. Weer andere zien een verband met op zijn achterste benen staan, dat eigenlijk ‘zich fel verweren’ betekent. Dan zou poot oorspronkelijk teruggaan op een poot van een dier.