Wat betekent op zijn poot spelen en waar komt deze uitdrukking vandaan?

Op zijn poot spelen betekent ‘tekeergaan’, ‘razen’, ‘tieren’.

De herkomst van deze uitdrukking is helaas niet bekend. Het ligt voor de hand bij poot aan een hand te denken. Misschien is het dus eigenlijk een grappige variant van ‘iemand een klap geven’ , die dan later de figuurlijke betekenis ‘agressief reageren’, ‘tekeergaan’ kreeg.

Het werkwoord opspelen betekent ook ‘tekeergaan’. Waarschijnlijk is de eigenlijke betekenis van opspelen ‘hard op een muziekinstrument beginnen te spelen’. Van daaruit ontstond de betekenis ‘uitvaren tegen iemand, tekeergaan’. Mogelijk is op zijn poot spelen hier ook een (grappige) variant van.

Sommige spreekwoordenboeken wijzen op vergelijkbare uitdrukkingen met de betekenis ‘tekeergaan’, zoals het Groningse op zien klomp speulen en het Antwerpse op zijnen hiel spelen.

Andere maken een vergelijking met stampvoeten (dan maak je ook een hoop herrie, net als wanneer je tekeergaat). Poot zou dan oorspronkelijk een voet kunnen zijn geweest.

Weer andere zien een verband met op zijn achterste benen staan, dat eigenlijk ‘zich fel verweren’ betekent. Dan zou poot oorspronkelijk teruggaan op een poot van een dier.

De uitdrukking pootaan spelen heeft een heel andere betekenis: ‘‘flink aanpakken’. Hier betekent poot eigenlijk ‘hand’. Het is niet bekend of er een verband is met op zijn poot spelen.