Waar komt de uitdrukking de puntjes op de i zetten vandaan?

Wie de puntjes op de i zet, gaat zeer nauwkeurig te werk, bijvoorbeeld door ook de (laatste) kleine onjuistheden in een tekst op te sporen en te verbeteren. Maar de puntjes op de i zetten kan ook in het algemeen worden gebruikt in de betekenissen 'vervolmaken' en 'tot in detail uitwerken'.

De uitdrukking gaat terug op de praktijk van het schrijven met de hand. Wie niet in blokletters schrijft, maar de letters verbindt, schrijft elke i aanvankelijk zonder puntje. Het puntje wordt pas gezet aan het einde van een woord, wanneer de pen van het papier wordt getild. Wie de puntjes niet zet, is niet zo precies; wie dat wel doet, is dat juist wel. Vandaar dat de puntjes op de i zetten 'precies te werk gaan' kon gaan betekenen.

In het spreekwoordenboek van F.A. Stoett staat dat de uitdrukking vroeger de puntjes op de i's zetten was. Bedoeld werd dat alle i's in een tekst een puntje kregen. De meervoudsuitgang van i's is in de loop der jaren afgesleten, waarschijnlijk doordat die niet hoorbaar was onder invloed van de beginklank van zetten.

Het Groot Uitdrukkingenwoordenboek van Van Dale (2006) zegt hierover: "De uitdrukking lijkt te suggereren dat er meer dan één puntje op de i moet (trema?), maar deze indruk is niet juist. Vroeger zei men meestal: de punten op de i's zetten. Zo ook in de ons omringende talen: de Engelsen bijvoorbeeld put the dots on the i's."