Wat betekent de uitdrukking je pappenheimers kennen en waar komt deze uitdrukking vandaan?

Je pappenheimers kennen betekent ‘weten wat je aan de mensen om je heen hebt’, ‘de mensen om je heen goed kunnen inschatten’, ‘weten wat voor vlees je in de kuip hebt’.

Deze uitdrukking komt uit een toneelstuk van Schiller (1759-1805), Wallensteins Tod (1799). Dit toneelstuk is gebaseerd op het leven van baron Albrecht von Wallenstein (1583-1634), een Duitse veldheer ten tijde van de Dertigjarige Oorlog. Wallenstein kreeg hulp van een andere veldheer, graaf Gottfried Heinrich zu Pappenheim. De mannen van deze graaf werden ‘Pappenheimers’ genoemd. Het waren gevreesde soldaten. Blij dat hij op deze soldaten kon rekenen, roept Wallenstein in het toneelstuk op een zeker moment verheugd uit: “Daran erkenn’ ich meine Pappenheimer!”

Je pappenheimers kennen heeft vaak een wat vertederde of vergoelijkende bijklank, zoals in ‘We kennen onze pappenheimers: grote mond, klein hartje.’ Je kunt de uitdrukking ook ironisch gebruiken. Een zin als ‘Ik hoop dat de keuken is opgeruimd, maar ik ken mijn pappenheimers’ betekent dat de kans groot is dat de keuken nog steeds een zootje is en dat de ‘hulptroepen’ je dus juist níét te hulp zijn gekomen.