Wat betekent iemand niet kunnen luchten of zien en waar komt deze uitdrukking vandaan?

Als je bijvoorbeeld van twee mensen zegt dat ze elkaar niet kunt luchten of zien, dan bedoel je dat ze elkaar niet kunnen uitstaan. Ze blijven dus het liefst ver uit elkaars buurt. Bijvoorbeeld: ‘Kai en Robin hebben ooit ruzie gehad en kunnen elkaar sindsdien niet luchten of zien.’

Met luchten is hier ‘ruiken’ bedoeld. De uitdrukking heeft betrekking op mensen die het vreselijk vinden om zelfs maar in de búúrt te zijn van degene aan wie ze een hekel hebben. Als ze alleen maar (bij wijze van spreken) de geur van die persoon in hun neus krijgen of als ze diens gestalte in het oog krijgen, roept dat al grote afkeer bij hen op.

De uitdrukking komt al vele eeuwen voor, in allerlei varianten. Bijvoorbeeld: iemand niet mogen luchten noch lijden (lijden betekent ‘verdragen’) en iemand niet mogen horen of zien (mogen betekent hier ‘kunnen’, net als in ergens op mogen rekenen).

Een vergelijkbare uitdrukking is iemand niet kunnen uitstaan. Niet kunnen uitstaan betekent hier ‘niet kunnen verdragen’.