Wat betekent hoog opgeven van iets of iemand en waar komt deze uitdrukking vandaan?

Hoog opgeven van iets of iemand betekent dat je met veel lof over iets of iemand spreekt. Bijvoorbeeld: ‘Onze buren geven hoog op van de aannemer die hun huis heeft verbouwd.’

Opgeven betekende oorspronkelijk ‘naar boven aangeven’. Bijvoorbeeld: als je in een wijnkelder stond, kon je flessen wijn ‘opgeven’ aan iemand die op de trap boven je stond. Gaandeweg kwam opgeven ook in figuurlijke zin in gebruik in de uitdrukking iemand (of iets) hoog opgeven. Dat betekende iets als ‘iemand/iets met woorden in de hoogte tillen’, dus: ‘iemand/iets ophemelen’, ‘overdreven lovend spreken over iemand/iets’.

De huidige vorm hoog opgeven van iemand/iets is inmiddels al eeuwenlang in gebruik. De bijbetekenis dat de lof overdreven was, verdween in de loop van de tijd. Als je nu hoog opgeeft van … (een aannemer, een hotel, een collega, een vakantiebestemming, enz.), is dat een compliment.

Hoog opgeven over

Hoog opgeven over iets/iemand (dus met het voorzetsel over) is overigens ook juist. Waarschijnlijk is de variant met over in gebruik gekomen door de gedachte aan spreken over, zoals in lovend/vriendelijk/waarderend/… spreken over iets/iemand.