Wat betekent zich te sappel maken en waar komt deze uitdrukking vandaan?

Als je je te sappel maakt, maak je je erg druk of zie je overal problemen. Maak je niet te sappel! betekent: dus ‘maak je niet druk, maak je geen zorgen’ en ook wel ‘zeur niet’.

Een oudere variant van deze uitdrukking is zich de sappel maken. Je zou het gebruik van te in deze uitdrukking dus een ingesleten fout kunnen noemen. Sappel betekent ‘het je druk maken, gezwoeg’ en is afgeleid van het werkwoord sappelen. Sappelen gaat terug op het Duitse zappeln, dat onder meer ‘spartelen, rusteloos bezig zijn’ betekent.

Ook F.A. Stoett vermeldt in zijn Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden de uitdrukking zich de sappel maken. Hij noemt het een “Joodsche uitdrukking”. Het Woordenboek der Nederlandsche Taal geeft sappelen ook (“moeizaam werken, ploeteren, zich afjakkeren. Oorspronkelijk en nog in hoofdzaak een Joodsch woord”) en zich den sappel maken: “zich druk maken, zich dik maken, zich afjakkeren”.