Wat betekent ‘Dat kan Bruin niet trekken’ en waar komt deze uitdrukking vandaan?

‘Dat kan Bruin niet trekken’ betekent: ‘dat is te duur’, ‘dat kan ik niet betalen’. Bijvoorbeeld: ‘Een nieuwe auto én een nieuwe badkamer – dat kan Bruin niet trekken, hoor. Eerst sparen.’

Bruin betekent hier eigenlijk ‘bruin paard’. Paarden waren nog niet eens zo lang geleden dé hulpkrachten van de mens, onder andere om van alles voort te trekken. Omdat paarden vaak bruin zijn, werden ze ook vaak Bruin genoemd. Als iets te zwaar was voor het paard, zei men dus: ‘Dat kan Bruin niet (voort)trekken.’ Later werd dit een algemene uitdrukking. Daarbij werd het letterlijke gewicht van een last in figuurlijke zin opgevat als een te zware financiële last.

Varianten van de uitdrukking zijn ‘Dat kan de bruine niet trekken’, ‘Dat kan bles niet trekken’, ‘Dat kan de blauwe niet trekken’ en ‘Dat kan grauw niet trekken.’ Bles, blauw en grauw waren ook veelgebruikte aanduidingen voor een paard met respectievelijk een bles, een blauwachtig-witte vacht en een wit-grijze vacht.

Grauw kwam trouwens ook weleens voor als een ezel bedoeld was. ‘Dat kan grauw niet trekken, daar moet een bruin voor wezen’ betekende: ‘dat is te zwaar voor de ezel, daar moet een paard aan te pas komen’. De figuurlijke betekenis van deze uitdrukking is: ‘dat is te duur voor mij, daarvoor moet je meer geld hebben’.

Bruin = portemonnee?

Ouderwetse leren portemonnees waren vaak bruin. Daarom hoor je weleens de theorie dat ‘Dat kan Bruin niet trekken’ eigenlijk een woordspeling is met de portemonnee trekken. Daar is echter in geen enkel spreekwoordenboek iets over terug te vinden.