Wat betekent appeltje-eitje en waar komt deze uitdrukking vandaan?

Appeltje-eitje gebruik je om aan te geven dat iets heel gemakkelijk is of zal zijn. Bijvoorbeeld: ‘Ik kreeg de webcam de volgende dag toegestuurd en de montage was appeltje-eitje.’

Appeltje-eitje is een uitbreiding van het al langer bestaande (dat is een) eitje. Deze uitdrukking betekent ook ‘iets makkelijks, iets wat je zo even doet’, zoals in ‘De montage was een eitje.’

Appeltje-eitje is een jonge uitdrukking. Het lijkt erop dat ze in de jaren negentig algemeen in gebruik is gekomen, al herinneren sommigen zich dat appeltje-eitje al aan het einde van de jaren zeventig in gebruik was (in elk geval in Amsterdam).

De uitbreiding van een eitje met appeltje is vrijwel zeker te danken aan het bestaan van de uitdrukking voor een appel en een ei (‘voor een heel laag bedrag’), die al in de achttiende eeuw voorkwam. De betekenissen ‘voor weinig geld’ en ‘een makkie, een kleinigheid’ liggen immers niet zo ver uit elkaar. Uitdrukkingen worden vaker versterkt door er iets aan toe te voegen. Misschien klonk ‘Dat is een eitje!’ sommigen niet ‘stevig’ genoeg in de oren.

Dat is een eitje!

Over de herkomst van een eitje zijn de naslagwerken overigens niet helemaal duidelijk. Er zijn verschillende uitdrukkingen die betekenen dat iets een kleinigheid is: een fluitje van een cent, een koud kunstje, een abc’tje. De bekendste is waarschijnlijk een peuleschil. De schil van een peul gooi je weg als je de erwt of de boon eruit hebt gehaald. Zo’n schil is dus waardeloos, een kleinigheid. Mogelijk is een eitje (dat ook niet veel waarde had) hier een variant op. Het zou ook een verkorting kunnen zijn van een zacht eitje (‘iets wat je gemakkelijk opeet/doorslikt’, ‘iets wat heel gemakkelijk is’).

Eieren voor je geld kiezen

F.A. Stoett vermeldt de uitdrukking eieren (of appelen) kiezen voor zijn geld: “in plaats van het geld, dat men vordert of te vorderen heeft, eieren of appels, [...], dingen van weinig waarde kiezen; bij uitbreiding: zich met minder tevredenstellen dan men aanvankelijk eischte: [...] om althans iets te krijgen”. Tegenwoordig wordt alleen eieren voor zijn geld kiezen gebruikt, maar misschien heeft appelen voor zijn geld kiezen ook invloed gehad op appeltje-eitje. Volgens Stoett kun je bovendien niet alleen een appeltje met iemand te schillen hebben, maar ook een eitje met iemand te pellen hebben. Appels en eieren worden kennelijk van oudsher al met elkaar in verband gebracht als heel bekende zaken die weinig waarde hadden.