Wat betekent ‘Het is hondenweer’ en waar komt deze uitdrukking vandaan?

‘Het is hondenweer’ zeg je als het heel slecht weer is. Je bedoelt dan meestal dat het hard regent.

Vermoedelijk is hondenweer ontstaan onder invloed van de uitdrukking weer om er geen hond door te jagen. Ook die uitdrukking betekende ‘heel slecht weer’.

De uitdrukking weer om er geen hond door te jagen (of geen weer om een hond door te jagen) herinnert aan de tijd dat honden vaak slecht werden behandeld. Dat blijkt ook uit uitdrukkingen als een hondenbaan hebben en neergeschoten worden/sterven als een hond.

Onte weer

In sommige (spreek)woordenboeken is een andere verklaring te vinden, namelijk dat hondenweer een verbastering zou zijn van onte weer. Ont is een oud woord voor ‘slecht, smerig’, dat nog in sommige dialecten bekend is. Volgens deze verklaring werd onte weer in de loop van de tijd niet meer herkend. Daardoor werd het verbasterd tot hondeweer (een geval van volksetymologie).

Deze verklaring is echter niet plausibel. Het Frans en Duits kennen namelijk vergelijkbare uitdrukkingen met een woord voor ‘hond’ erin: Hundewetter en temps de chien – sterke aanwijzingen dat het ook in het Nederlands oorspronkelijk gaat om ‘weer waar je eventueel alleen een hond aan zou blootstellen, en zelfs dat niet’.

Een andere uitdrukking over slecht weer is ‘Het regent pijpenstelen’.