Wat betekent poolshoogte nemen en waar komt de uitdrukking vandaan?

Poolshoogte nemen heeft de figuurlijke betekenissen ‘inlichtingen inwinnen’, ‘zich van een zaak op de hoogte stellen’, ‘zich van de toestand (gaan) overtuigen’.

Poolshoogte is een samenstelling van pool en hoogte en betekent ‘hoogte van de hemelpool boven de horizon’. Die hemelpool is een punt aan de hemel dat recht boven de noord- of zuidpool ligt: het is een denkbeeldig punt waar alle sterren omheen lijken te draaien. Op het noordelijk halfrond wordt de Poolster, die altijd in het noorden staat, als hemelpool gebruikt. Door de hoek met de hemelpool te bepalen, kun je berekenen op welke geografische hoogte je je bevindt. Poolshoogte nemen is van oorsprong een uitdrukking uit de zeevaart met de betekenis ‘met behulp van de Poolster berekenen waar het schip zich op zee bevindt’.

Andere uitdrukkingen die volgens de spreekwoordenboeken naar de poolshoogte verwijzen zijn: geen hoogte van iets/iemand kunnen krijgen en op de hoogte zijn.