Waar komt de uitdrukking ‘Nu komt de aap uit de mouw’ vandaan en wat wordt ermee bedoeld?
 

Als ineens duidelijk wordt hoe iets zit, of als eindelijk iemands ware bedoeling of karakter blijkt, is het heel gewoon om uit te roepen ‘Nu komt de aap uit de mouw!’

Volgens het Groot Uitdrukkingenwoordenboek van Van Dale (2006) gaat deze zegswijze letterlijk terug op een aap die in een mouw zat. Sommige kunstenmakers verstopten vroeger namelijk een aap in hun mouw die op een bepaald moment onverwachts tevoorschijn moest komen.

F.A. Stoett (Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden) vermeldt den aap in de mouw hebben (of houden) (“zijne streken, zijne slinksche oogmerken verbergen”). Volgens hem is er mogelijk een andere verklaring voor de herkomst: met aap wordt ‘apen-aard’ bedoeld (oftewel: ‘kwajongensachtig karakter’), en met in de mouw houden ‘verbergen’. Als de aap dan uit de mouw kwam, kwam iemands ware aard naar voren.

Stoett geeft ook de uitdrukking den gek (het gekje) in de mouw hebben (of houden), dat hetzelfde betekende (‘zijn bedoelingen verbergen’). Met de gek was hier een stok bedoeld (ook wel gekstok, zotskolf of marot(te) genoemd), die narren behendig in hun mouw wisten te verstoppen en dan plotseling tevoorschijn toverden.