Waar komt een wassen neus vandaan?

Als iets een wassen neus is, stelt het niet veel voor. Het wordt vaak gebruikt met de bijbetekenis 'er werd gedaan alsof het heel wat was, maar het bleek niets voor te stellen'.

Het Groot Uitdrukkingenwoordenboek van Van Dale (2006) vermeldt bij een wassen neus: "Vroeger gebruikten toneelspelers wassen neuzen, die zij naar believen konden vervormen om zodoende een ander uiterlijk aan te nemen. Maar zoals elke vorm van make-up was ook de wassen neus bedrog en ging hij er na een tijdje weer vanaf."

Volgens F.A. Stoett ging het bij een wassen neus vooral om iets wat je kunt vervormen; je kunt ervan maken wat je wilt. Volgens Stoett werd een wassen neus vooral vaak gezegd van (vage) bepalingen en verordeningen die iedereen in zijn voordeel kon uitleggen.

In het Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT) staat dat een wassen neus in het algemeen voorkomt in zegswijzen die iets bespotten. Het WNT geeft onder meer een citaat van de schrijver Frederik van Eeden uit 1899: "Uw vrijheid is een wassen neus, het staat u alleen vrij te verhongeren."