Wat betekent voor de kat z’n viool en waar komt deze uitdrukking vandaan?

Voor de kat z’n viool betekent ‘voor niets, vergeefs’, ‘zinloos’. Bijvoorbeeld: ‘Ik ben voor de kat z’n viool naar de winkel gefietst, want die bleek gesloten.’

De uitdrukking is in de tweede helft van de twintigste eeuw in gebruik gekomen. Opvallend is dat er meteen al varianten in omloop kwamen: voor de kat z’n krent, kloten, kale, rozijn, snor, kanarie, blindedarm, linkeroog en het afgekorte voor de k z’n k. Tegenwoordig lijken voor de kat z’n viool en in minder mate voor de kat z’n kut gebruikelijk.

Waarschijnlijk is voor de kat z’n viool ontstaan als een eufemisme (verbloemende variant) voor voor de kat z’n kut/kont. Viool is namelijk al lange tijd een bekend eufemisme voor het vrouwelijk schaamdeel. Dat was zelfs al het geval met vedel, een benaming voor het snaarinstrument dat beschouwd wordt als de voorloper van de viool. In het zuiden van ons taalgebied is viool nog steeds tamelijk gangbaar als een dubbelzinnig woord.