Wat betekent in de penarie zitten en waar komt deze uitdrukking vandaan?

Als je in de penarie zit, zit je in moeilijkheden.

Penarie is een verbastering van het oudere woord penurie. Het is ontleend aan het Latijnse penuria, dat ‘armoede, gebrek aan iets’ betekende. Het Nederlands leende penurie uit het Frans, waar pénurie ‘tekort’ betekende. Later kwam de oorspronkelijk grappig bedoelde verbastering penarie in gebruik.

Er zijn nog veel meer zegswijzen die ‘in moeilijkheden verkeren’ betekenen.

• in de dalles zitten. Dit betekent vooral ‘geldnood hebben, aan lagerwal raken’. Dalles is te herleiden tot het Hebreeuwse woord dal, dat ‘arm’ betekent.
• knijp zitten. Letterlijk: ‘knel zitten’; meestal: ‘in moeilijkheden zitten door gebrek aan tijd of geld’.
• omhoogzitten. Eigenlijk een term uit de zeevaart: ‘op een ondiepte, op een zandbank of op het strand vastzitten’.
• in de nesten zitten. Nesten betekent hier ‘moeilijk ontwarbare massa’, ‘ingewikkelde zaak’.
• in de pekel zitten. Misschien afgeleid van etenswaren die vroeger werden gepekeld (bijvoorbeeld haring) en zo langer houdbaar waren.
• in de piepzak zitten. De herkomst is niet duidelijk; zie deze pagina voor meer uitleg.
• in de puree zitten. Misschien een verbastering van het Franse être dans la purée.
• in de rats zitten. Rats is soldatenkost: groente en aardappelen bij elkaar gekookt (ook een soort puree dus).
• in nauwe schoentjes zitten. In België in gebruik; vertaling van être dans ses petits souliers.
• sores hebben. Tsores is Jiddisch voor ‘leed, smarten’; het is afgeleid van het Hebreeuwse saroth.
• het Spaans benauwd hebben. Mogelijk een verwijzing naar de hardvochtigheid van de Spanjaarden tijdens de Tachtigjarige Oorlog.
• trammelant hebben. Verbastering van tremulant, dat ‘trillende toon’ betekende, die symbool stond voor alle emoties die gevoeld werden. In het Frans betekent trémulant ‘bevend’.
• trubbels hebben. Trubbel is een nevenvorm van troebel, een oud woord voor ‘last, moeite’.