Waar komt in de penarie zitten vandaan?
Wie in de penarie zit, zit in moeilijkheden.
Penarie is een verbastering van penurie. F.A. Stoett vermeldt de varianten in de penurie, in de penarie en in de pinarie. Penurie/penarie is ontleend aan het Latijnse penuria ('armoede, gebrek aan iets'). Volgens het Groot Uitdrukkingenwoordenboek van Van Dale (2006) is penarie een oorspronkelijk grappig bedoelde verbastering van het Franse pénurie.
Er zijn nog veel meer zegswijzen die 'in moeilijkheden verkeren' betekenen. We noemen er een paar:
- in de nesten zitten. Nesten betekent hier 'moeilijk ontwarbare massa', 'ingewikkelde zaak'.
- in de dalles zitten. Dit betekent vooral 'geldnood hebben, aan lagerwal raken'. Dalles gaat terug op het Hebreeuwse woord dal, dat 'arm' betekent.
- knijp zitten. Letterlijk: 'knel zitten'; meestal: 'in moeilijkheden zitten door gebrek aan tijd of geld'.
- in de marode zitten. Volgens Van Dale (2005) een vertaling van de Franse zegswijze aller à la maraude, waarin maraud ('schelm') voorkomt.
- omhoogzitten. Eigenlijk een term uit de zeevaart: 'op een ondiepte, op een zandbank of op het strand vastzitten'.
- in de pekel zitten. Misschien afgeleid van etenswaren die vroeger werden gepekeld (bijvoorbeeld haring) en zo langer houdbaar waren.
- in de puree zitten. Misschien een verbastering van het Franse être dans la purée.
- in de rats zitten. Rats = groente en aardappelen bij elkaar gekookt, ook een soort puree dus.
- in nauwe schoentjes zitten. In België in gebruik; vertaling van être dans ses petits souliers.
- sores hebben. Tsores is Jiddisch voor 'leed, smarten'; het gaat terug op het Hebreeuwse saroth.
- trammelant hebben. Verbastering van het Franse tremulant, 'bevend'.
- trubbels hebben. Trubbel is een nevenvorm van troebel, een oud woord voor 'last, moeite'.