Wat betekent broodmager zijn en waar komt deze uitdrukking vandaan?
Broodmager zijn (of: zo mager als brood zijn) betekent ‘heel mager zijn, helemaal geen vet op de botten hebben’.
Zo mager als brood betekende letterlijk iets als ‘karig (schraal, sober, kaal) als brood zonder beleg’. Hiervan werd in de achttiende eeuw broodmager afgeleid. In broodmager zitten twee betekenissen van mager, namelijk: ‘niet vet, niet dik’ en ‘schraal, karig’.
Er zijn nog meer uitdrukkingen die beginnen met zo mager als ... Enkele daarvan zijn: zo mager als een aal, zo mager als een bezemsteel, zo mager als een graat (of graatmager), zo mager als een lat, zo mager als een panlat/pannelat, zo mager als een riet, zo mager als een spook, zo mager als een spriet (of sprietmager), zo mager als een sprinkhaan en zo mager als een stokvis.
En dan heb je nog een flink aantal andere uitdrukkingen rond het thema ‘mager zijn’, waaronder:
- hij is zo mager dat je hem met een kaarsje kunt doorlichten
- hij is zo mager dat je door hem heen kunt kijken
- hij is zo mager dat de knokken uitsteken
- hij is een gratenpakhuis, benenpakhuis, gratenbaal, kakebeenhuishouden, zak met botten, zak met kluiven, aangeklede bezemsteel, aangeklede kapstok
- hij kan met de konijnen door de tralies eten
- hij kan door een lampenglas
- je kunt zijn ribben horen rammelen
- je kunt zijn ribben tellen
- hij is een (magere) bonestaak
- hij is een magere spiering
- hij is een wandelend skelet, een wandelend geraamte
- ze is een gratekut
- vel over been zijn
- eruitzien als een geest
- zo vet als een Spaans anker zijn (Volgens het Woordenboek der Nederlandsche Taal mogelijk ontstaan omdat de zeegrond rond Spanje erg schraal zou zijn. In W. à Winschootens boek Seeman (1681) staat echter: “De oorsprong van dit spreekwoord ligt in het duister, maar ik denk dat het spottend is bedoeld, want ik herinner me bij Van Linschoten te hebben gelezen dat de Portugezen de gewoonte hadden hun ankertanden en -armen op zanderige aanlegplaatsen met vet in te smeren, omdat zij dachten dat ze in het zand dan beter zouden houden.”)
Blij met deze uitleg?
Met een donatie van € 5 steun je Onze Taal. Bedankt!