Waar komt in het pak genaaid zijn vandaan en wat wordt ermee bedoeld? 

In het pak genaaid zijn betekent ‘opgelicht zijn’, ‘bedrogen zijn’. Als je vindt dat je in het pak genaaid bent, bedoel je vaak dat er politieke spelletjes of machtsspelletjes zijn gespeeld. Je hebt het gevoel dat je bent ingepalmd of overgehaald om iets te doen, en je voelt je achteraf bedrogen.

De uitdrukking is vermoedelijk gevormd op basis van de oudere uitdrukking iemand in het pak nemen/steken (‘iemand oplichten, beetnemen’). De spreekwoordenboeken verwijzen voor de herkomst hiervan naar het inbakeren van baby’s. Het pak staat dan voor de doeken en luiers waarin een kind vroeger gewikkeld werd. Het resultaat was dat het zich niet kon bewegen. Zo kon iemand in het pak nemen/steken de betekenis ‘iemand als een hulpeloze baby behandelen’ krijgen, en van daaruit ‘iemand benadelen, bedriegen’. Iemand in het pak nemen is dan dus vergelijkbaar met iemand in de luren leggen, waarin met luren ook luiers werden bedoeld.

Met in het pak genaaid zijn is mogelijk oorspronkelijk bedoeld dat iemand niet alleen is ‘ingepakt’ door hem in doeken en luiers te wikkelen, maar dat er zelfs naald en draad aan te pas zijn gekomen. Het pak zit dus extra goed vast: zo iemand is dus echt flink benadeeld. Het is ook mogelijk dat iemand in het pak nemen/steken is vermengd met de jongere uitdrukking genaaid worden, die ‘ernstig benadeeld worden, opgelicht worden’ betekent. Genaaid is dan afgeleid van naaien in de betekenis ‘neuken’. Deze betekenis heeft naaien overigens op zichzelf al ruim vijf eeuwen.

Een andere (minder waarschijnlijke) verklaring die je weleens hoort, is dat in het pak genaaid worden verband houdt met de manier waarop zeelieden vroeger werden begraven. Het Woordenboek der Nederlandsche Taal vermeldt bij zeemansgraf: “het innaaien van een stoffelijk overschot in zeildoek, verzwaard met ijzer, om het daarna driemaal rond het schip te dragen en het dan na rede en gebed van de Kapitein met ceremonieel na ‘één-twee-drie-in Godsnaam’, overboord te zetten”.