Wat betekent iemand de wacht aanzeggen en waar komt deze uitdrukking vandaan?

Iemand de wacht aanzeggen betekent ‘iemand een waarschuwing geven door te dreigen met ernstige gevolgen’. Dat kan neerkomen op bijvoorbeeld ‘dreigen iemand te ontslaan’ of in het algemeen ‘dreigen iemand eruit zetten’, of ‘dreigen het contact met iemand te verbreken’.

De wacht aanzeggen had oorspronkelijk betrekking op een schutter die op wacht moest gaan staan. Het betekende niet meer dan ‘een schutter laten weten dat die aan de beurt is om de wacht te betrekken’. Van daaruit ontstonden de betekenissen ‘iemand dringend (en zelfs dreigend) aan een taak of plicht herinneren’ en ‘iemand zeggen waar het op staat’.

Tegenwoordig kan een zin als ‘Duizenden werknemers wordt de wacht aangezegd’ betekenen dat duizenden werknemers ontslagen zullen worden. Er is dan geen sprake meer van een dreigend ontslag, maar de wacht aanzeggen betekent dan ‘(binnenkort) ontslaan, wegsturen’.

Meer lezen?

• F.A. Stoett, Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden (1923-1925)
• Woordenboek der Nederlandsche Taal