Wat betekent als de wiedeweerga en waar komt deze uitdrukking vandaan?

Als de wiedeweerga betekent ‘meteen, bliksemsnel’. Bijvoorbeeld: ‘Als je erbij wilt zijn, moet je als de wiedeweerga kaarten kopen.’

Weerga (in de Middeleeuwen wedergade) betekende oorspronkelijk ‘evenbeeld, gelijk exemplaar’. Al vele eeuwen geleden kwam weerga/wedergade voor in contexten waarin de nadruk werd gelegd op een uniek feit. Het Etymologisch Woordenboek van het Nederlands citeert bijvoorbeeld een bron uit de veertiende eeuw: “een gestuuf dat niemen Dies wedergade en hadde ghesien” (‘een overhaaste vlucht waarvan niemand het evenbeeld had gezien’, dus: ‘een vlucht zoals niemand ooit had gezien’).

We kennen nog steeds de uitdrukkingen zonder weerga (‘uniek’) en zijn weerga niet kennen (‘niet te vergelijken zijn met iets anders’). Weerga komt ook nog voor in weergaloos (‘ongeëvenaard’). Naast Wat bliksem!, Wat duivel! en Wat donder! kwam vroeger ook de uitroep Wat weerga! voor, mogelijk als eufemisme voor uitroepen met bliksem en weerlicht. Zo schreven Betje Wolff en Aagje Deken in 1784: “Wat weerga, Wyf, (zei hy,) ben je nou heel-en-al mal?” en “Wees jy niet bedroefd, Moeder: dat mag ik om de weergae niet zien.”

Wiede- in wiedeweerga is alleen voor het ritme toegevoegd. Als de wiedeweerga is dus eigenlijk vergelijkbaar met als de weerlicht, als de duivel en als de bliksem.