Wat betekent je gedeisd houden en waar komt deze uitdrukking vandaan?

Je gedeisd houden betekent ‘je rustig houden’, ‘kalm blijven’, ‘je niet opwinden’ en ook: ‘zorgen dat je niet opvalt’.

Gedeisd is afgeleid van het Bargoense werkwoord deizen, dat ‘je stil houden, je mond houden’ betekende. Het Bargoens was de geheimtaal van dieven, landlopers en rondtrekkende handelaren. In het boek De Geheimtalen (1906) komen deisje! en deize! voor, waarmee werd bedoeld: ‘hou je mond!’, ‘wees stil!’

Volgens het Etymologisch Woordenboek van het Nederlands is er mogelijk een verband met het Middelnederlandse werkwoord deisen (‘achteruitgaan, terugwijken’), een oude variant van deinzen, dat nu nog voorkomt in terugdeinzen.

Een andere verklaring is te vinden in het Groot Uitdrukkingenwoordenboek van Van Dale (2006). Dat vermeldt dat Portugese Joden deixe (por as pequeños) (‘stil (voor de kinderen)’) gebruikten en dit woord in het Nederlands introduceerden. Deixe klinkt voor Nederlanders als ‘deizje’. Zij dachten vervolgens dat dit bedoeld was als een vervoeging van zich deizen (een wederkerend werkwoord, dat in de praktijk helemaal niet voorkwam). Hiervan leidden ze zich gedeisd houden af.