Wat betekent het is er de dood in de pot en waar komt deze uitdrukking vandaan?

Het is er de dood in de pot betekent ‘het is er een saaie boel’, ‘er gebeurt daar niets leuks’. De uitdrukking wordt vaak gebruikt om aan te geven dat er in een bepaalde een tak van handel, wetenschap of kunst niets goeds of verrassends gebeurt.

Met de dood in de pot werd oorspronkelijk verwezen naar bedorven eten. De herkomst is een bijbelpassage (2 Koningen 4:38-41): “Elisa ging terug naar Gilgal. Er heerste in die tijd weer hongersnood in het land. Toen hij een keer met de leden van de profetengemeenschap bijeen zat, droeg hij zijn knecht op een grote kookpot op het vuur te zetten en een warm gerecht voor hen te bereiden. Een van de profeten ging buiten eetbare planten zoeken. Hij vond een wilde kruipplant, een kolokwint, en plukte daarvan zoveel vruchten als hij in zijn kleed kon meedragen. Toen hij terugkwam sneed hij de vruchten in stukjes en deed ze door het gerecht in de pot; ze wisten namelijk niet wat het was. Het gerecht werd rondgediend, en zodra ze ervan proefden schreeuwden ze uit: ‘Godsman, de dood zit in de pot!’ Ze konden geen hap door hun keel krijgen. Toen zei Elisa: ‘Breng me wat meel.’ Hij strooide wat meel in de pot en zei: ‘Schep iedereen opnieuw op. Nu kunnen ze ervan eten.’ En inderdaad, de bittere smaak was volkomen verdwenen.”

In dit bijbelcitaat wordt met ‘De dood is in de pot’ bedoeld: ‘er zit vergif in het eten’. Hoe de dood in de pot de betekenis ‘een saaie boel’ kon krijgen, is helaas onduidelijk. Misschien dacht men aan ‘iets akeligs en onsmakelijks, waaraan je misschien wel doodgaat’ en van daaruit aan ‘iets waar alle leven uit verdwenen is’, ‘iets wat dodelijk saai is’.

Kolokwint

Een kolokwint is de naam voor een komkommerachtige plant en voor de vrucht van die plant, die zeer bitter is. Kolokwint is in de zestiende eeuw ontleend aan het Frans of wellicht direct aan het middeleeuws-Latijnse colocynthis of coloquintida. Een colocyntha was in het Latijn een soort augurk.